अकाल मृत्युदरलाई सन् २०५० सम्ममा ५० प्रतिशतले घटाउने लक्ष्य

काठमाडौँ – अकाल मृत्युदरलाई ५० प्रतिशतले घटाउने लक्ष्य अब यथार्थमा परिणत हुन सक्छ । ल्यान्सेट आयोगले प्रकाशित गरेको नयाँ अध्ययन अनुसार बाल्यकालको खोप र किफायती रोकथाम र उपचार सेवासँगै नयाँ स्वास्थ्य प्रविधिको प्रयोग गरेर यो महत्त्वपूर्ण कोसेढुङ्गा हासिल गर्न सकिन्छ।

अध्ययन अनुसार सन् २०५० सम्ममा मृत्युदर आधा गर्ने लक्ष्य राखिएको छ । अध्ययनले हरेक देशका लागि स्पष्ट रोडम्याप प्रस्तुत गरेको छ, जसअनुसार हरेक देशले सन् २०५० सम्ममा आफ्ना नागरिकको अकाल मृत्युको सम्भावनालाई आधा घटाउन सक्ने बताइएकाे छ ।

“५० बाइ ५०” ले सन् २०५० मा जन्मेका व्यक्तिको ७० वर्षको उमेर नपुग्दै मृत्यु हुने सम्भावना १५ प्रतिशत मात्रै रहेको सुनिश्चित गर्ने लक्ष्य राखेको छ, जुन २०१९ मा जन्मेका व्यक्तिको ३१ प्रतिशतले घटेको छ।

सन् १९७० देखि ३७ देशले अकाल मृत्युदर घटाएको छ । सन् १९७० देखि करिब ३७ देशले आफ्ना नागरिकको ७० वर्षको उमेर नपुग्दै मृत्यु हुने सम्भावना आधा घटाइसकेका छन् । यो स्वास्थ्य सेवाको प्रगतिको महत्वपूर्ण सूचक हो।

“आज समयपूर्व मृत्युदर घटाउनको लागि अवस्था पहिले भन्दा राम्रो छ,” ड्यूक युनिभर्सिटी सेन्टर फर पॉलिसी इम्प्याक्ट इन ग्लोबल हेल्थ (सीपीआईजीएच) का निर्देशक गेभिन याम्मी भन्छिन्। यो स्वास्थ्यका लागि मात्र नभई आर्थिक प्रगति र गरिबी निवारणका लागि पनि महत्वपूर्ण कदम हो ।”

प्रतिवेदनले क्षयरोग, श्वासप्रश्वासको संक्रमण, मधुमेह, हृदय रोग र आत्महत्यालगायत अधिकांश समयपूर्व मृत्यु हुने १५ स्वास्थ्य समस्याहरूलाई औंल्याएको छ। यी प्रमुख स्वास्थ्य समस्याहरूमा सस्तोमा चिकित्सा सेवा, खोप र अन्य आवश्यक उपायहरू अपनाइयो भने अकाल मृत्युदर द्रुत रूपमा घटाउन सकिने प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

अन्वेषकहरूले सुर्तीजन्य पदार्थ, अस्वास्थ्यकर खाना र पेय पदार्थ र जीवाश्म इन्धनमा कर बढाउन सुझाव दिएका छन्। यसले यी उत्पादनहरुसँग सम्बन्धित रोग र मृत्यु मात्र घटाउने छैन, यो करबाट उठेको राजस्व स्वास्थ्य सेवामा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ।

नयाँ स्वास्थ्य प्रविधिको प्रवद्र्धन गर्न र जनतामा सस्तो सेवा पुर्‍याउन आर्थिक लगानी आवश्यक रहेको अध्ययनले जोड दिएको छ । यस दिशामा सबै देशले ठोस कदम चाल्ने हो भने यो लक्ष्य हासिल गर्न सम्भव मात्र नभई स्वास्थ्य, समृद्धि र आर्थिक प्रगतिका लागि पनि महत्वपूर्ण उपलब्धि हुनेछ ।