यो चरा प्रेम र समर्पणको प्रतीक हो, रामायणसँग विशेष सम्बन्ध छ

काठमाडौं – अंग्रेजी क्यालेन्डर अनुसार फेब्रुअरी १४ मा प्रणय दिवस अर्थात् भ्यालेन्टाइन डे मनाइन्छ । आज भ्यालेन्टाइन डेमा चारैतिर प्रेमको माहोल छ र प्रेममा रहेका जोडीहरू प्रेमको गहिराइमा डुबेका छन् ।

भ्यालेन्टाइन डे अर्थात् प्रेम दिवस १४ फेब्रुअरीमा मनाइन्छ । यस दिन प्रेममा परेका मानिसहरूले आफ्नो प्रेम व्यक्त गर्छन् र सँगै बाँच्ने र मर्ने वाचा गर्छन्। तर प्रेमको ठ्याक्कै उदाहरण दिएमा सारस चराको नाम आउँछ।

सारस चरालाई प्रेमको प्रतीक मानिन्छ। यो चरा धेरै पवित्र चरा मानिन्छ। यो उत्तर प्रदेशको राज्य पक्षी हो। यसका साथै छत्तीसगढ, तेलंगाना, उत्तराखण्ड र असम जस्ता राज्यहरूमा यसलाई पवित्र चरा मानिन्छ। गोण्ड जातका मानिसहरूले सारसलाई पाँच देवताको पूजा गर्ने गर्छन्। सारस चरा पनि रामायणसँग सम्बन्धित छ।

सारसलाई प्रेमको प्रतीक मानिन्छ। यसका साथै यसलाई समर्पणको प्रतीक पनि मानिन्छ। सारस पक्षीहरूले सम्बन्धको बल, प्रेम र समर्पणलाई राम्रोसँग वर्णन गर्छन्। सारसहरू आफ्ना साझेदारहरूलाई धेरै माया गर्छन् र सधैं जोडीमा उड्न मन पराउँछन्। उनीहरुको प्रेम यति गहिरो छ कि कुनै कारणले एउटा सारसको मृत्यु भयो भने अर्कोले पनि खानपान छाडेर छुट्टिएर मर्छ । यो चरामा पनि मानिसजस्तै मायाको भावना रहेको बताइएको छ ।

सारसको इतिहास रामायणसँग सम्बन्धित छ। वाल्मीकिले चराको वर्णन गरेर रामायण लेख्न थाले। शिकारीले एउटा सारसको जोडीमा तीर हानेर उसलाई आफ्नो शिकार बनाउँछ, जसका कारण अर्को सारसले पनि पीडामा आफ्नो जीवन समाप्त गर्छ। यस घटनाबाट प्रभावित महर्षिले शिकारीलाई श्राप दिए। यी पङ्क्तिहरू रामायणको पहिलो श्लोकको रूपमा लेखिएका छन्।