काठमाडौं– हालका दिनमा घरेलु ग्यास प्रयोग हरेक घरको अत्यावश्यक आवश्यकता बनेको छ। चिया बनाउनेदेखि खाना पकाउनेसम्म, ग्यास बिना दैनन्दिन जीवन असहज बन्न सक्छ। तर, यो उपयोगी वस्तु जति आवश्यक छ, त्यति नै खतरनाक पनि हो यदि सावधानी नअपनाइयो भने।
प्रत्येक वर्ष नेपालमा ग्यास लिक भएर आगलागी, विषाक्त ग्यास सासफेर्ने कारणले हुने दुर्घटनाहरूको संख्या बढ्दो छ। धेरैजसो दुर्घटना थोरै होसियारी अपनाउँदा टार्न सकिन्थ्यो। त्यसैले, यदि तपाईंले आफ्नो घरमा ग्यास लिक भएको थाहा पाउनुभयो भने तत्काल के गर्ने र के नगर्ने भन्ने बारेमा सुसूचित हुनु अत्यावश्यक छ।
ग्यास लिकको संकेतहरू
ग्यास लिक भएको संकेत समयमै थाहा पाउनु नै सबैभन्दा महत्वपूर्ण सुरक्षा उपाय हो। यसका केही संकेतहरू यस्ता छन्:
ग्यासको तीव्र गन्ध (एलपी ग्यासमा सल्फर जस्तो गन्ध हुने पदार्थ मिलाइन्छ)
ग्यास सिलिन्डर नजिक सुँघ्दा आँखा पोल्ने वा श्वास फेर्न गार्हो हुने
सिलिन्डर वा रेगुलेटरबाट सानो साउन्ड “फिस्स” जस्तो आवाज आउनु
झ्यालबाहिर चराहरूको अस्वाभाविक गतिविधि (कतिपय अवस्थामा सास फेर्न गाह्रो भएर मर्छन्)
ग्यास लिक भएको थाहा पाएपछि “के गर्ने?”
१. शान्त रहनुहोस् र घबराउनु हुँदैन
घबराहटले सही निर्णय लिनबाट रोक्न सक्छ। होसियार भएर सबै उपाय अपनाउनुहोस्।
२. ग्यास रेगुलेटर तत्काल बन्द गर्नुहोस्
यदि रेगुलेटर छुन सकिने अवस्था छ भने, सबभन्दा पहिला रेगुलेटर बन्द गर्नुहोस्।
३. झ्याल ढोका खोल्नुहोस् – हावा चल्न दिनुहोस्
ग्यास जमेर रहन नपाओस् भनेर तुरुन्तै सबै झ्याल ढोका खोल्नुहोस्।
४.बिजुलीका स्विच/पंखा नचलाउनुहोस्
ग्यास लिक भएको अवस्थामा कुनै पनि बिजुली उपकरण अन/अफ नगर्नुहोस्। यसको कारण स्पार्क भएर आगो लाग्न सक्छ।
५.आगोको स्रोत नजिक ल्याउन निषेध गर्नुहोस्
धुप, बत्ती, म्याच, लाइटर आदि नबाल्नुहोस्।
६.सबै मानिसलाई बाहिर सुरक्षित स्थानमा जान भन्नुहोस्
विशेषतः बालबालिका, वृद्धवृद्धा र बिरामीलाई तुरुन्त सुरक्षित स्थानमा पठाउनुहोस्।
७.ग्यास कम्पनी वा दमकलमा खबर गर्नुहोस्
यदि ग्यास रोक्न सकिने अवस्था छैन भने तुरुन्तै १०१ (दमकल) वा सम्बन्धित ग्यास कम्पनीमा सम्पर्क गर्नुहोस्।
ग्यास लिक भएको थाहा पाएपछि “के नगर्ने?”
१.मोबाइल फोन प्रयोग नगर्नुहोस् (विशेषगरी ग्यास नजिक)
मोबाइलको स्पार्कले पनि आगो निम्त्याउन सक्छ। फोन गर्नु परे घरबाहिर जानुहोस्।
२.स्विच अफ/अन नगर्नुहोस्
बत्तीको स्वीच खोल्दा वा बन्द गर्दा पनि सानो चिंगारी उत्पन्न हुन्छ, जसले ग्यासमा आगो लगाउन सक्छ।
३.ग्यास सिलिन्डर आफैं चलाउन खोज्नु हुँदैन
ग्यास लिक भइरहँदा सिलिन्डर सार्दा घर्षण वा धक्का लागेर आगो लाग्न सक्ने सम्भावना हुन्छ।
४. धूप, अगरबत्ती वा मैनबत्ती बाल्नु हुँदैन
कसैको मृत्यु सम्झनामा बत्ती बाल्नु चाहने परम्परा भए पनि यो अवस्थामा त्यस्तो कार्य जीवनघातक बन्न सक्छ।
घरमा सुरक्षाका लागि तयारी कस्तो हुनु पर्छ?
ग्यास लिक डिटेक्टर जडान गर्नुहोस्:
बजारमा पाइने ग्यास लिक डिटेक्टरले गन्ध नआएको अवस्थामा पनि ग्यास लिकको सूचना दिन्छ।
रेगुलर चेकअप गर्नुहोस्:
ग्यास पाइप, रेगुलेटर, भल्भ, र चुलोको अवस्था समयसमयमा जाँच गर्नुहोस्।
ग्यास पाइप म्याद सकिएको छ कि छैन हेर्नुहोस्:
हरेक २ वर्षमा पाइप परिवर्तन गर्नु उचित हुन्छ।
दमकल नम्बर / ग्यास सप्लायर्सको नम्बर झ्यालमा टाँस्नुहोस्:
आकस्मिक अवस्थामा सबैले सहजै सम्पर्क गर्न सकून्।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया