चाणक्य नीति : हरेक व्यक्तिको फरक-फरक विशेषता हुन्छ, आफूलाई अरूसँग तुलना गर्नु मूर्खता

काठमाडौँ – आचार्य चाणक्य, जो आफ्नो समयका एक महान रणनीतिकार, अर्थशास्त्री र शिक्षक थिए, उनले जीवनको हरेक पक्षलाई विस्तृत रूपमा बुझ्ने र व्याख्या गर्ने गर्थे।

आज पनि मानिसहरूले उनको चाणक्य नीति मार्फत आफ्नो जीवन बिताउने तरिका खोज्छन्। चाणक्यका बहुमूल्य विचारहरूले सिकाउँछन्, प्रत्येक व्यक्तिको आफ्नै विशिष्ट क्षमता हुन्छ र त्यसैले कहिल्यै पनि कसैको तुलना कसैसँग गर्नु हुँदैन।

हामीले किन अरूसँग आफ्नो तुलना गर्नु हुँदैन ?

१. प्रत्येक व्यक्तिमा फरक-फरक विशेषताहरू हुन्छन्
कैंची कपाल काट्नको लागि बनाइन्छ भने बन्चरो रूख काट्नको लागि बनाइन्छ। दुवैको कार्य फरक छ, त्यसैगरी मानिसको क्षमता र क्षमता पनि फरक छ। अरू कसैको सफलता तपाईंको असफलताको कारण हुन सक्दैन। चाणक्यका विचारहरूले हामीलाई यही सिकाउँछन् – कि प्रत्येक व्यक्तिको आफ्नै विशिष्ट पहिचान हुन्छ।

२. तुलनाले आत्मविश्वासको कमी निम्त्याउँछ
जब हामी आफूलाई अरूसँग तुलना गर्न थाल्छौं, हामी आफ्नै विशेष गुणहरूलाई बेवास्ता गर्छौं। यसले आत्म-शंका सिर्जना गर्छ र आत्म-विश्वास बिस्तारै हराउन थाल्छ। यदि तपाईं “आत्मविश्वास कसरी बढाउने” भनेर सोचिरहनुभएको छ भने, पहिलो समाधान भनेको तुलना गर्न बन्द गर्नु हो।

३. प्रतिस्पर्धा होइन, प्रेरणा खोज्नुहोस्
अरूको सफलताबाट प्रेरणा लिनु राम्रो हो, तर यसको कारणले आफूलाई कम आँकलन गर्नु गलत हो। आफूलाई अरूभन्दा कमजोर ठान्दा हाम्रो मानसिक स्वास्थ्यमा पनि असर पर्छ। हिन्दीमा प्रेरणादायी विचारहरू पढ्नु र बुझ्नुले तपाईंलाई आत्मविश्वास दिन्छ।

४. आफ्नै गतिमा अगाडि बढ्नुहोस्
सबैको जीवनको बाटो र समय निश्चित हुन्छ। कोही चाँडै सफल हुन्छन्, कोही ढिलो। तर अन्ततः हरेक व्यक्ति आफ्नो कडा परिश्रम र समर्पणले आफ्नो लक्ष्यमा पुग्न सक्छ। जीवनमा सफलताको कुञ्जी यही हो – धैर्य र स्थिरता।

५. अरूसँग होइन, आफैसँग प्रतिस्पर्धा गर्नुहोस्
वास्तविक सफलता तब आउँछ जब हामी हरेक दिन आफूलाई सुधार गर्ने प्रयास गर्छौं। आफैंसँग प्रतिस्पर्धा गर, हिजो भन्दा राम्रो बन्ने सोच। यो चाणक्य प्रेरक उद्धरणहरूको आत्मा हो।

आचार्य चाणक्यको यो नीतिले हामीलाई गहिरो जीवन सन्देश दिन्छ कि हामी जस्तो छौं त्यस्तै विशेष छौं। अरू कसैसँग तुलना गर्नाले हाम्रो प्रतिभालाई दबाउने मात्र होइन, मानसिक रूपमा पनि कमजोर बनाउन सक्छ। त्यसैले, आफैंमा विश्वास राख्नुहोस् र आफ्नो विशेषतालाई पहिचान गर्नुहोस्।