शनिदेवको जन्म हुँदा आमा छायाँको चरित्रमाथि किन प्रश्न उठाइयो ?

काठमाडौँ – शनिदेवको जन्म जेष्ठ अमावस्याका दिन भएको हुनाले हरेक वर्ष जेष्ठ अमावस्याका दिन शनि जयन्ती मनाइन्छ । यस वर्ष शनि जयन्ती जेठ १३ गते मंगलबार परेकाे छ ।

शनिदेवका पिता सूर्य देव हुन् र उनकी आमाको नाम छायाँ अर्थात् सम्वरणा हो। शनिदेवको जन्म हुँदा सूर्यदेव उनको रंग र रूप देखेर धेरै चिन्तित भए। उनी आफ्नी श्रीमती छायाँको चरित्रमाथि शंका गर्न थाले। जब शनिदेव ठूला भए र यो कुरा थाहा पाए, उनी आफ्नो बुबासँग धेरै रिसाउन थाले।

त्यसबेलादेखि, शनि देव र सूर्य देव बीच ३६ को स्कोर थियो। बाबु र छोरा बीच शत्रुताको भावना उत्पन्न भयो। शनिदेवको जन्मको कथा र उनकी आमाको चरित्रमाथि किन प्रश्न उठाइयो भन्ने बारे जानौं ।

सूर्यदेवले सन्जनासँग विवाह गरे
सूर्यदेवको विवाह प्रजापति दक्षकी छोरी संग्यासँग भएको थियो। सूर्य देवताको तेज यति महान् थियो कि इन्द्रियहरूका लागि यो असहनीय भयो। सूर्यदेव र संजनाबाट तीन सन्तान जन्मिए- यमराज, वैवस्वत मनु र यमुना। केही समय पछि, आफ्नो आध्यात्मिक शक्तिले, संग्याले आफ्नै रूप र वर्णकी सम्वरणा नामकी एक महिलाको सृष्टि गरिन्, जसलाई छायाँ भनेर चिनिन्छ।

सञ्जना आफ्नो बुबा दक्षको घर गइन् र छोराछोरी हुर्काउन छायाँलाई सूर्यलोकमा उनकै ठाउँमा छोडिन्। तर यस कारण उनका बुबा दक्ष उनीसँग रिसाउनुभयो, त्यसैले संग्या वनमा गएर तपस्या गर्न थालिन्। त्यो पनि घोडीको रूप धारण गरेर, ताकि कसैले चिन्न नसकोस्।

छायाबाट शनिदेवको जन्म भएको थियो
सूर्यदेवलाई थाहा थिएन कि उनीसँगै बस्ने महिला सञ्जना होइन, छायाँ थिइन्। समय बित्दै जाँदा, छायाँ र सूर्य देवका तीन सन्तान जन्मिए – शनिदेव, भद्र र मनु। शनिदेवको रंग कालो थियो। जब सूर्य देवले तिनीहरूलाई देख्नुभयो, उनी चिन्तित भए।

सूर्यदेव छायाको चरित्रमा शंका गर्छन्
जब सूर्यदेवले पहिलो पटक शनिदेवलाई देखे, उनको रंग र रूप देखेर उनी दुःखी भए। शनिदेवको कालो रंग देखेर सूर्यदेवले छायाँको चरित्रमाथि शंका गरे। सूर्यदेवले सोचे कि उनको छोरा कसरी कालो हुन सक्छ ? यो प्रश्नले छायाँको चरित्रमाथि प्रश्न उठायो।

यसकारण शनिदेव कालो भए
पौराणिक कथा अनुसार, जब शनिदेवकी आमा छायाँ गर्भवती थिइन्, उनले भगवान शिवलाई प्रसन्न पार्न कठोर तपस्या गरेकी थिइन्। यसकारण उनको शरीर पनि कालो भयो, उनको तपस्याको प्रभाव गर्भमा हुर्किरहेको बच्चामा पनि पर्यो, जसका कारण शनिदेवको रंग कालो भयो।

३६ को आंकडा शनि र सूर्यको बीचमा बनेको छ।
शनिदेवको जन्म पछि, जब छायाँको चरित्रमाथि प्रश्न उठाइयो, शनिदेवले आफ्नो बुबाप्रति शत्रुता महसुस गर्न थाले। आमाको अपमान उसले सहन सकेनन्। उनले भगवान शिवको तपस्या गरे, जसबाट भोलेनाथ प्रसन्न भए र शनिदेवलाई न्यायको देवताको उपाधि दिए। शिवको कृपाले नौ ग्रहमध्ये शनि ग्रहलाई महत्त्वपूर्ण स्थान प्राप्त भयो।

शिवको कृपाले शक्तिशाली बनेका शनिदेवले सूर्य देवलाई दण्ड दिए। उनले आमा छायाँको अपमानको बदला लिए, फलस्वरूप सूर्यदेवलाई कुष्ठरोग भयो। त्यसपछि उनले आफ्नो गल्ती महसुस गरे र भगवान शिवको शरण लिए। शिवको कृपाले उनी कुष्ठरोगबाट निको भए र पहिले जस्तै भए। शनिदेवले आफ्नी आमा छायाँको अपमानको बदला आफ्ना बुबा सूर्यदेवलाई सजाय दिएर लिए, तर बुबा र छोराको सम्बन्ध बिग्रियो।

शिवको कृपाले शनिदेव मजिस्ट्रेट बने
भगवान शिवको आशीर्वादले शनिदेव कर्मको फल दिने व्यक्ति बने। शनिदेवले मानिसको कर्म अनुसार फल दिन्छन्। शनिको दशा प्रत्येक व्यक्तिको जीवनमा एक पटक आउँछ, साडेसती र धैय्याको प्रभाव हुन्छ, जसमा शनि महाराजले व्यक्तिलाई उचित व्यवहार गर्छन्।