मधुमेहको औषधि खाना अघि वा पछि कहिले लिनुपर्छ ?

काठमाडौँ – पछिल्लाे समय मधुमेहका बिरामीको संख्या लगातार बढिरहेको छ । यसको सबैभन्दा ठूलो कारण खराब खानपान, बिग्रिएको जीवनशैली र आनुवंशिकता हो। मधुमेह मुख्यतया दुई प्रकारका हुन्छन् ।

मधुमेहको कुनै उपचार छैन। यसलाई औषधिको सहयोगले मात्र नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । तर, कहिलेकाहीँ औषधि सेवन गर्ने समयको सही जानकारी नहुँदा रोग नियन्त्रण गर्न नसक्दा खतरनाक हुनसक्छ ।

पहिलो- टाइप-१, जुन एक स्वत: प्रतिरक्षा रोग हो, जसमा इन्सुलिन लिनुपर्छ। दोस्रो – टाइप-२ मधुमेह, जुन खराब खानपान र जीवनशैलीका कारण हुन्छ। यस्ता बिरामीले औषधिको सहायताले चिनीको मात्रा नियन्त्रण गर्छन् । यस्तो अवस्थामा उनीहरुको औषधि सेवन गर्ने उपयुक्त समय कुन हो भन्ने प्रश्न उठ्छ ।

चिनीको औषधि दिनमा कति पटक खानुपर्छ ?
मधुमेहका बिरामीले औषधि सेवन गर्दा समयमै ध्यान दिनुपर्ने स्वास्थ्य विज्ञहरू बताउँछन् । सही समयमा औषधि सेवन गरेर मात्र राम्रो परिणाम प्राप्त गर्न सकिन्छ। टाइप 2 मधुमेह भएका अधिकांश बिरामीहरूले दिनमा एक वा दुई पटक औषधि सेवन गर्छन्। यो औषधि सेवन गर्दा चिनी नियन्त्रण पनि धेरै कुरामा भर पर्छ। यदि चिनीको मात्रा सधैं उच्च रहन्छ भने, औषधि दिनको दुई पटक खानुपर्छ।

मधुमेहको औषधि कहिले लिनुपर्छ ?
बिहान नास्ता र बेलुकी बेलुकीको खानापछि चिनीको औषधि सेवन गर्नु सबैभन्दा फाइदाजनक मानिन्छ । खाना खाएको २५ मिनेटभित्र औषधि खानुपर्ने चिकित्सकहरू बताउँछन् । यसभन्दा परको कुनै पनि ढिलाइबाट जोगिनुपर्छ। मधुमेहको औषधि खाली पेटमा पनि खानु हुँदैन ।

इन्सुलिन सुई कहिले लिनुपर्छ ?
टाइप–१ मधुमेहका बिरामीले सामान्यतया इन्सुलिनको सुई लगाउनुपर्ने चिकित्सकहरू बताउँछन् । तर, कतिपय अवस्थामा टाइप–२ मधुमेहका बिरामीले पनि लिन सक्छन् । औषधिले चिनी नियन्त्रण गर्न नसक्दा यस्तो गरिन्छ। स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार खाना खानुभन्दा २०–२५ मिनेटअघि इन्सुलिनको सुई लगाउनुपर्छ । यसपछि मात्र केही खानुपर्छ ।