एन्जाइटी–डिप्रेसनको नक्कली औषधि कसरी चिन्न सकिन्छ ?

काठमाडाैँ – के तपाई पनि नक्कली औषधि सेवन गर्नुहुन्छ कि नजानी औषधि किन्दै हुनुहुन्छ ? किनकी अहिले बजारमा नक्कली औषधि आएको छ । क्यान्सर–बीपीको मात्रै नभई एन्जाइटी–डिप्रेसनका पनि नक्कली औषधिहरू अन्धाधुन्ध उत्पादन भइरहेका छन् ।

नक्कली औषधि पत्ता लाग्ने धेरै घटना बाहिर आए पनि पछिल्लो घटना भारत यूपीको हो । जहाँ हालै गजरौलामा नक्कली एन्जायटी र डिप्रेसनको औषधि बनाउने अवैध कारखाना पक्राउ परेको थियो । विशेष सेलको यो कारबाहीपछि फेरि एकपटक बजारमा धेरै प्रकारका औषधि उपलब्ध हुँदा असली र नक्कली औषधि कसरी छुट्याउने भन्ने प्रश्न उठेको छ ।

डिप्रेसनको लागि नक्कली औषधि
यूपीमा स्पेशल सेलको कारबाहीका क्रममा डिप्रेसनका लागि नक्कली औषधि बनाउने कारखानाको पर्दाफास भएको छ । तीन अभियुक्त पक्राउ परेका छन् । लागुऔषध नियन्त्रण ब्यूरो पनि यस कारबाहीमा परेको छ । ‘अल्प्राजोलम’ नामक चिन्ताको औषधि बनाउनु पर्ने गरी जम्मा ७ सय केजी कच्चा पदार्थ बरामद भएको छ । कारखानाबाट ४.७२० केजी उच्च गुणस्तरको साइकोट्रोपिक पदार्थ अल्प्राजोलम पनि बरामद भएको छ ।

अल्प्राजोलम प्यानिक डिसअर्डर र डिप्रेसनको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। यसअघि गत वैशाख २५ गते विशेष टोलीले आईजीआई विमानस्थलमा रहेको कुरियर कम्पनीको गोदाममा यस र्‍याकेटमा संलग्न एक सदस्यलाई पक्राउ गरेको थियो । जसबाट साइकोट्रोपिक पदार्थ फेला परेको थियो ।

प्रहरीले हरिद्वारमा छापा मारेर उक्त व्यक्तिको घरबाट १.००६ किलो साइकोट्रोपिक पदार्थ अल्प्राजोलम भएको प्याकेट फेला पारेको छ । यसको जडान गजरौला कारखानाबाट आएको हो। तर, कारखाना सञ्चालक भने अझै पक्राउ परेका छैनन् ।

वास्तविक र नक्कली औषधि कसरी चिन्ने

वास्तविक औषधिहरूमा QR कोड छ, जुन छापिएको एक विशेष प्रकारको अद्वितीय कोड हो। यसबाट तपाईले औषधिको बारेमा पूर्ण जानकारी पाउन सक्नुहुन्छ। यस्तो अवस्थामा औषधिमा यो कोड छैन भने औषधि नक्कली हो भनेर बुझ्नुपर्छ । यस्तो औषधि किन्न जोगिनै पर्छ।

औषधिमा दिइएको यो अद्वितीय QR कोड स्क्यान गरेर, पूर्ण जानकारी प्रकट हुनेछ। नियममा १०० रुपैयाँभन्दा बढीको औषधिमा क्यूआर कोड अनिवार्य हुनुपर्ने उल्लेख छ । यो बिना औषधि किन्नुहोस्।

औषधिहरूमा QR कोड उन्नत संस्करणको हो, जुन केन्द्रीय डाटाबेस एजेन्सीसँग जोडिएको छ। यो कोड पनि हरेक औषधि संग परिवर्तन हुन्छ। यस्तो अवस्थामा नक्कल गर्न वा नक्कली बनाउन सम्भव हुँदैन ।

जहिले पनि इजाजतपत्र प्राप्त मेडिकल स्टोरबाट मात्र औषधि किन्नुहोस्। बिल लिन कहिल्यै नबिर्सनुहोस्।

अनलाइन औषधि खरिद नगर्नुहोस्, यसमा ठगीको उच्च सम्भावना छ।

नक्कली औषधिहरू प्याकेजिङमा भिन्नताहरू वा मुद्रण वा फरक डिजाइनहरूमा हिज्जे त्रुटिहरूद्वारा पहिचान गर्न सकिन्छ।

औषधिमा ब्याच नम्बर, उत्पादन मिति र म्याद समाप्ति मिति अनिवार्य हुनुपर्छ।

एउटै प्याकेटमा विभिन्न रंगका औषधिहरू छन् वा केही औषधिहरू ओसिलो छन् वा दुर्गन्धित छन् भने, तिनीहरूलाई किन्नुहोस्।