काठमाडौं- गर्मीयाम सुरु भएसँगै विद्यालय जाने बालबालिका तथा युवाहरूमाझ जुम्राको समस्या फेरि देखा पर्न थाल्छ । सरसफाइको अभाव, भिडभाडपूर्ण जीवनशैली र व्यक्तिगत ध्यानको कमीले गर्दा जुम्राको संक्रमण तीव्र रूपमा फैलिएको देखिन्छ। यस समाचार लेखमा हामी जुम्राको कारण, प्रभाव, जोखिम समूह, उपचार र रोकथामका उपायहरूमाथि विस्तृत जानकारी प्रस्तुत गर्दैछौं।
जुम्रा के हो?
जुम्रा एक प्रकारको सानो कीरा हो। जसले मानिसको टाउकोको कपालमा बास गर्छ। यी परजीवी किराहरूले टाउकोको छालाबाट रगत चुस्ने गर्छन् र छालामा खुजली तथा जलन गराउँछन्। प्रायः बच्चाहरू, विद्यालय जाने किशोरकिशोरीहरू र भिडभाडमा बस्ने मानिसहरू बढी प्रभावित हुन्छन्।
जुम्रा किन पर्छ?
नजिकको सम्पर्कबाट
जुम्रा अत्यन्तै सानोतिनो सम्पर्कबाट पनि सर्छ। एक व्यक्तिको टाउकोबाट अर्कोको टाउकोमा सिधै सम्पर्क हुँदा सजिलै फैलिन सक्छ।
साझा सामग्री प्रयोग गर्दा
कंघी, टोपी, तौलिया, सिरक, तकिया आदिको साझा प्रयोगले पनि जुम्रा सर्न सक्छ।
पर्सनल हाइजिनको कमी
नियमित रूपमा टाउको सफा नगर्नु, लामो समयसम्म कपाल नधुनु जुम्राको निम्ति उपयुक्त वातावरण बनाउँछ।
विद्यालय वा बालसुधारगृहहरू
भिडभाडयुक्त स्थानहरूमा बालबालिका निकट सम्पर्कमा हुने भएकाले जुम्रा सजिलै सर्न सक्छ।
घाम नलाग्ने, गिजोलिएको कपाल
लामो समयसम्म कपाल बाँधेर राख्दा घाम नपुग्ने, सास फेर्न नपाउने कपाल जुम्राको लागि आदर्श हुन्छ।
जुम्राका लक्षणहरू
टाउकोमा लगातार खुजली हुनु
कपालको जरामा सेता डल्ला (जुम्राका अण्डा/गिड) देखिनु
टाउकोको छालामा रातोपन र घाउ हुनु
निद्रा विघ्न हुनु
झुम्मिएको कपाल
स्वास्थ्यमा पर्ने असर
जुम्रा आफैं प्राणघातक नहुन सक्छ, तर यसले अन्य समस्या निम्त्याउन सक्छ:
छालामा संक्रमण
बारम्बार खुजाउँदा टाउकोको छालामा घाउ बन्छ र त्यसबाट संक्रमण फैलन सक्छ।
मानसिक तनाव
बारम्बार खुजली हुनु र सामाजिक शर्मको डरले तनाव र आत्मविश्वासमा कमी आउन सक्छ।
उपचारका उपायहरू
जुम्रा मार्ने स्याम्पु प्रयोग
फार्मेसीमा पाइने पाइरेथ्रिन वा डिमेथिकोनयुक्त स्याम्पुहरूले जुम्रा मार्न मद्दत गर्छ।
जुम्रा फेर्ने कंघी
विशेष कंघीको प्रयोग गरेर अण्डा र जुम्रालाई हटाउन सकिन्छ।
घरेलु उपायहरू
नरिवलको तेल र नीमको पातको लेप
मेथीको दाना भिजाएर लेप लगाउने
टी ट्री तेलको प्रयोग
कपाल छोटो बनाउने
विशेष गरी बालबालिकामा यो उपाय धेरै प्रभावकारी हुन्छ।
लुगा र ओढ्ने सामग्री तताएर धुनु
संक्रमण भएको व्यक्तिको कपडा, सिरक, तकिया धुने वा घाममा सुकाउने।
रोकथामका उपायहरू
टाउको नियमित सफा राख्नु
साझा सामग्री प्रयोग नगर्नु
बच्चाहरूलाई टाउको टाउको नजोड्न प्रोत्साहन गर्नु
विद्यालयमा जुम्राको नियमित जाँच
कपाल खुला राख्ने बानीको परिवर्तन
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया