गर्मीमा गाईको दूध खान राम्रो कि नराम्रो ?

काठमाडौँ। गर्मीको मौसममा गाईको दूध सावधानीपूर्वक खाएमा लाभदायक हुन सक्छ । गर्मीको मौसममा गाईको दूध पिउनु उपयुक्त कि अनुपयुक्त भन्ने प्रश्नमा जवाफ सिधै “राम्रो” वा “नराम्रो” भन्न सकिँदैन। यो पिउने तरीका, समय, र मात्रा मा निर्भर गर्छ।

गाईको दूध प्रोटिन, क्याल्सियम, भिटामिन D, B12, र अन्य पोषक तत्वको राम्रो स्रोत हो। नियमित रूपमा सन्तुलित मात्रामा पिउँदा यसले हड्डी मजबुत बनाउने, ऊर्जा दिने, र शरीरको प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो बनाउने काम गर्छ।

तर, गर्मीमा दूध चाँडै बिग्रने सम्भावना हुन्छ। यदि राम्रोसँग उमालिएको छैन भने ब्याक्टेरिया बढ्न सक्छ र पेटको समस्या (जस्तै अपच, झाडा, वान्ता) निम्तिन सक्छ। त्यस्तै, धेरै चिसो दूध पिउँदा पनि ग्यास र अपच हुन सक्छ। आयुर्वेद अनुसार दूध ‘गर्मी प्रकृतिको’ मानिन्छ, जसले गर्मीमा शरीरको ताप बढाउन सक्छ।

त्यसैले, गर्मीमा गाईको दूध गुनगुना बनाएर, सधैं उमालेर, खाली पेटमा नभई सुत्नु अगाडि पिउनु उपयुक्त हुन्छ। अत्यधिक चिनी, मसला वा ड्राइफ्रुट हालेर पिउनु ठीक हुँदैन।

गाईको दूध फाइदा
प्रोटिन, क्याल्सियम र भिटामिनको स्रोत
– गाईको दूधमा शरीरको वृद्धि, हड्डी मजबुत बनाउन, र रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन आवश्यक पोषक तत्व हुन्छ।

शरीरलाई ऊर्जा दिन्छ
– थकान भएको बेलामा दूधले तुरुन्तै ऊर्जा दिन सक्छ।

राति सुत्नु अगाडि पिउनु लाभदायक
– हल्का तातो दूधले निद्रामा सहायता गर्छ।

गाईको दूध बेफाइदा
गर्मीमा पेटको समस्या बढ्न सक्छ
– अत्यधिक वा चिसो दूध पिउँदा अपच, ग्यास, वा डायरिया जस्ता समस्या हुन सक्छ।

गर्मी बढाउने प्रकृति (Tendency to increase heat)
– दूध आयुर्वेद अनुसार ‘गर्मी प्रवृत्तिको’ मानिन्छ, खासगरी यदि मसला, चिनी, वा ड्राइफ्रुट मिसाएर पिइयो भने।

ब्याक्टेरियाको जोखिम
– कच्चो वा राम्रोसँग उमालिएको नभएमा गर्मीमा दूध चाँडै बिग्रन सक्छ, जसले झन् स्वास्थ्यमा असर गर्छ।

कसरी पिउँदा राम्रो?
दूध उमालेर, गुनगुना बनाएर पिउनुहोस्।
बिहान खाली पेट भन्दा राति सुत्नुअघि हल्का तातो दूध उपयुक्त हुन्छ।
दूधमा धेरै चिनी, ड्राइफ्रुट वा मसला नहाल्ने।
अत्यधिक नपिउने — दिनमा १–२ कप पर्याप्त हुन्छ।