नीमका फाइदाहरू र असार महिनामा यसको विशेष भूमिका

काठमाडौँ। नीम (Azadirachta indica) एक बहुउपयोगी र औषधीय गुण भएका बिरुवा हो, जसलाई आयुर्वेदमा ‘धरतीको कल्पवृक्ष’ भनेर पनि सम्बोधन गरिएको छ। यसका विभिन्न भागहरू जस्तै पात, बोक्रा, तेल र फल स्वास्थ्य र वातावरण दुवैका लागि लाभकारी मानिन्छ।

नीमका स्वास्थ्य फाइदाहरू:
-रक्त शुद्धिकरण: नीममा रहेका एन्टिमाइक्रोबियल र एन्टिसेप्टिक गुणहरूले रगतबाट विषाक्त पदार्थ हटाउन मद्दत गर्छ, जसले छालाका समस्याहरू जस्तै म्याङ्गो, दाद र पिम्पल्समा राहत पुर्याउँछ।
-पाचन स्वास्थ्य सुधार: नीमको पातको काढा वा रस सेवनले पेटका संक्रमण, एसिडिटी र ग्यास्ट्रिक समस्यामा राहत पुर्याउँछ र पाचन प्रणालीलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ।
-मधुमेह नियन्त्रण: बिहान खाली पेटमा नीमको पात चपाउँदा रगतमा चिनीको मात्रा नियन्त्रणमा मद्दत पुग्छ, जसले मधुमेहको जोखिम घटाउँछ।
-दाँत र मुख स्वास्थ्य: नीममा पाइने एन्टिमाइक्रोबियल गुणहरूले दाँतमा प्लाक र गिजामा संक्रमणको जोखिम घटाउँछ, जसले मुख स्वास्थ्य सुधार्न मद्दत गर्छ।
-छाला रोगहरूको उपचार: नीमको तेल वा पातको काढा छालामा लगाउँदा कुष्ठ, एक्जिमा र अन्य छालाका समस्यामा राहत मिल्छ।
-रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता वृद्धि: नीममा रहेका भिटामिन, मिनरल्स र एन्टिअक्सिडेन्टहरूले शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ, जसले विभिन्न संक्रमणसँग लड्न मद्दत गर्छ।

नीमको प्रयोगका सावधानीहरू:
नीम अत्यन्त तितो हुन्छ र यसको अत्यधिक सेवनले नकरात्मक प्रभाव पार्न सक्छ। विशेष गरी गर्भवती र स्तनपान गराउने महिलाले नीमको सेवन गर्दा चिकित्सकसँग परामर्श गर्नु आवश्यक छ। साथै, दीर्घकालीन प्रयोग अघि स्वास्थ्य विशेषज्ञसँग सल्लाह लिनु उपयुक्त हुन्छ।

असार महिनामा नीमको विशेष महत्व:
नेपालमा असार महिनामा नीमको विशेष महत्व छ। यस समयमा नीमका पातहरूको सेवनले शरीरलाई विभिन्न संक्रमण र रोगबाट सुरक्षा गर्न मद्दत गर्छ। त्यसैले, असार महिनामा नीमको प्रयोग बढाउने परम्परा रहेको छ।

यसरी, नीम एक बहुउपयोगी र स्वास्थ्यवर्धक बिरुवा हो, जसका विभिन्न भागहरूको सही प्रयोगले धेरै स्वास्थ्य समस्याहरूको समाधान गर्न सकिन्छ। तर, यसको सेवन गर्दा उचित मात्रा र सावधानीको पालना गर्नु आवश्यक छ।