कानबाट लगातार आवाज आउँदैछ ? यस्तो समस्या हुनसक्छ, तुरुन्तै गर्नुहोस् यो काम

काठमाडौँ – चिकित्सकीय भाषामा कानबाट लगातार आवाज आउनुलाई टिनिटस भनिन्छ । यो तब हुन्छ जब आवाज बाहिरी स्रोतबाट आउँदैन तर कान भित्रबाट आउँछ। टिनिटसलाई प्रायः “कानमा घण्टी बज्नु” भनिन्छ। तर यो धेरै प्रकारको हुनसक्छ।

उड्ने, गर्जने, गुनगुनाउने, सिट्टी बजाउने वा सिजिङ जस्ता आवाजहरू हुन सक्छन्। सुनेको आवाज नरम वा ठूलो हुन सक्छ। व्यक्तिले हावा उडेको, पानी बगेको, कस्तूरा भित्रको आवाज वा संगीतको आवाज सुनेको महसुस गर्न सक्छ।

टिनिटस एक सामान्य समस्या हो। लगभग सबैले समय-समयमा टिनिटसको हल्का रूप देख्छन्। यो सामान्यतया केहि मिनेट को लागी रहन्छ। यद्यपि, लगातार वा दोहोरिने टिनिटस तनावपूर्ण हुन सक्छ र ध्यान केन्द्रित गर्न वा सुत्न गाह्रो हुन सक्छ।

कारण : आवाजको बाह्य स्रोत बिना व्यक्तिले आवाज सुन्नको कारण के हो ? यद्यपि, टिनिटस लगभग कुनै पनि कानको समस्याको लक्षण हुन सक्छ। जसमा समावेश छ

कान संक्रमण : कानमा धारिलो वस्तु वा मोम

सुन्ने हानि : मेनियर रोग – भित्री कानको विकार जसमा सुन्ने क्षमता घट्ने र चक्कर लाग्ने हुन्छ

यूस्टेशियन ट्यूब : (मध्य कान र घाँटीको बिचमा जाने ट्यूब) को समस्या

एन्टिबायोटिक, एस्पिरिन वा अन्य औषधिले पनि कानमा आवाज आउन सक्छ। यदि व्यक्तिलाई पहिले नै टिनिटस छ भने, रक्सी, क्याफिन वा धुम्रपानले टिनिटसलाई अझ खराब बनाउन सक्छ।

कहिलेकाहीँ, टिनिटस उच्च रक्तचाप, एलर्जी वा एनीमिया को संकेत हो। टिनिटस ट्युमर वा एन्युरिज्म जस्ता गम्भीर समस्याको संकेत हुन सक्छ जसमा टेम्पोरोमन्डिबुलर जोइन्ट डिसअर्डर (TMJ), मधुमेह, थाइरोइड समस्या, मोटोपन र टाउकोमा चोट पर्छ। जुनसुकै उमेरका मानिसलाई टिनिटसले सताउन सक्छ।

किन टिनिटस हुन्छ ?
विज्ञहरूका अनुसार कहिलेकाहीँ कानमा सानो अवरोधका कारण पनि टिनिटस हुन सक्छ। यसबाहेक चर्को आवाजका कारण कानमा कमी आउने, कानमा इन्फेक्सन, साइनस इन्फेक्सन, मुटुको रोग, रक्तसञ्चार प्रणालीमा संक्रमण, ब्रेन ट्युमर, हर्मोनल परिवर्तन, थाइराइडको मात्रा बढ्ने जस्ता कारणले पनि कानमा सिट्टी बज्ने गर्छ ।

टिनिटस कहिले खतरनाक हुन्छ ?
यस रोगलाई बारम्बार बेवास्ता गरेमा फेसियल पक्षाघातको जोखिम बढ्न सक्छ। सधैंको लागि बहिरा हुन सक्छ। कयौं पटक यो आवाजले विचलित भएर आत्महत्या गर्ने प्रयास समेत गर्न सक्छ । यस्तो अवस्थामा डाक्टरसँग परामर्श गरी थेरापीको सहयोगमा उपचार गराउनु जरुरी हुन्छ ।

टिनिटस उपचार

जीवनशैलीमा परिवर्तन
मानसिक दबाबमा हुँदा टिनिटसका लक्षणहरू बढ्न सक्छन्। तनाव र चिन्ताबाट छुटकारा पाउन व्यायाम, योग, ध्यान, उचित आहार र राम्रो सामाजिक जीवनमा ध्यान दिनुपर्छ।

ध्वनि आधारित थेरापी
टिनिटसका लक्षणहरू कम गर्न ध्वनि आधारित थेरापी प्रभावकारी हुन सक्छ। यसमा उपकरणको सहायताले बाहिरी आवाजलाई एम्प्लीफाइड गरी मस्तिष्कसम्म पुग्नबाट रोकिन्छ। श्रवण यन्त्रहरू, ध्वनि मास्किङ उपकरणहरू, अनुकूलित ध्वनि मेसिनहरू वा प्रत्यारोपण गर्न मिल्ने यन्त्रहरू यसका उदाहरण हुन्।

व्यवहार थेरापी
टिनिटस अत्यधिक भावनात्मक तनाव, अवसाद, अनिद्राको कारण पनि हुन्छ। यसको उपचारका लागि विभिन्न प्रकारका बिहेवियर थेरापीको मद्दत लिइन्छ । संज्ञानात्मक व्यवहार थेरापी र प्रगतिशील टिनिटस व्यवस्थापनको सहयोगमा यो आवाजबाट छुटकारा पाउन प्रयास गरिन्छ।

औषधिको मद्दत
टिनिटस व्यवस्थापन गर्न एन्टी एन्जाइटी ड्रग्स, एन्टी डिप्रेसन जस्ता औषधिहरू दिइन्छ। चिकित्सकले लक्षणका आधारमा औषधि दिने गर्छन् ।