काठमाडौँ – एक अध्ययनले सामाजिक सञ्जालमा नकारात्मक सामग्रीले मानसिक स्वास्थ्य बिगार्ने जनाएको छ । अनुसन्धानका अनुसार जति धेरै स्क्रिनमा समय बितायो त्यति नै मानसिक स्वास्थ्य खराब हुने जनाइएको छ ।
साथै सामाजिक सञ्जालमा नकारात्मक सामग्रीले चिन्ता र डिप्रेसन निम्त्याउन सक्ने अध्ययनले जनाएको छ। नकारात्मक सामग्रीहरू कमजोर मानसिक स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित रहेको अध्ययनले आफ्नो प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेको छ ।
अध्ययनका अनुसार अनलाइन प्लेटफर्महरूमा धेरै समय बिताउनु आँखाको लागि मात्र होइन मानसिक स्वास्थ्यको लागि पनि धेरै खतरनाक छ। यसको प्रत्यक्ष असर मस्तिष्कमा पर्छ ।
नेचर ह्युमन बिहेभियरमा प्रकाशित अध्ययनले मानसिक स्वास्थ्य र स्मार्टफोन, ल्यापटप र सामाजिक सञ्जालको अत्यधिक प्रयोगबीचको सम्बन्ध देखाएको छ। यस अध्ययनले कमजोर मानसिक स्वास्थ्य भएका व्यक्तिहरू नकारात्मक अनलाइन सामग्रीप्रति बढी आकर्षित भएको देखाएको छ।
अध्ययनले के भन्छ ?
यस अध्ययनमा १,००० भन्दा बढी सहभागीहरूको अनलाइन ब्राउजिङ बानीको जाँच गरिएको थियो। तिनीहरूको खोजी गरिएका वेब पृष्ठहरूको भावनात्मक कोण जाँच गरियो। त्यसपछि उनीहरु सबैले आफ्नो वर्तमान मानसिक स्वास्थ्य र अवस्थाबारे खुलेर कुरा गरे । शोधकर्ताहरूले पत्ता लगाए कि कमजोर मानसिक स्वास्थ्यका लक्षणहरू अनुभव गरिरहेका मानिसहरूले नकारात्मक सामग्री प्रायः ब्राउज गरे।
यी सामग्रीहरू हेरेपछि, ती व्यक्तिहरूको मुड बिग्रियो र यसलाई सुधार गर्न उनीहरूले थप नकारात्मक सामग्रीहरू खोज्नुपर्ने भयो। यस अध्ययनमा संलग्न प्राध्यापक ताली शारोतले यी नतिजाले नकारात्मक सामग्रीले कसैको मुड बिगार्ने मात्र नभई धेरै मानसिक चुनौती पनि ल्याउने कुरा स्पष्ट पारेको बताए ।
सामाजिक सञ्जालमा मानिसले कति घण्टा बिताउँछन् ?
विश्वको ८ अर्बभन्दा बढी जनसंख्यामध्ये करिब ५ अर्ब ३ करोड इन्टरनेट प्रयोगकर्ता छन्। चीनमा सबैभन्दा धेरै सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ता छन् तर भारतीयहरूले सबैभन्दा बढी समय सामाजिक सञ्जालमा बिताउँछन्। भारतमा अधिकांश मानिसहरू भोक, तिर्खा, निद्रा र सम्बन्धलाई बेवास्ता गर्दै सोशल मिडियामा समय बिताउँछन्।
रिसर्च फर्म ‘रेडसियर’का अनुसार प्रत्येक भारतीय इन्टरनेट प्रयोगकर्ताले आफ्नो स्मार्टफोन हेरेर दिनको औसत ७.३ घण्टा बिताउँछन्। धेरैजसो समय सामाजिक सञ्जालमा बित्छ ।
अनुसन्धानका अनुसार जति धेरै स्क्रिन समय, मानसिक स्वास्थ्य खराब हुन्छ। यसले चिन्ता र डिप्रेसन मात्र होइन धेरै गम्भीर विकारहरू पनि निम्त्याउन सक्छ। रिसर्च जर्नल पबमेडले बताउँछ कि 70% मानिसहरू सुत्नु अघि स्मार्टफोन प्रयोग गर्छन् वा सोशल मिडियामा व्यस्त रहन्छन्।
सामाजिक सञ्जालको खतरनाक साइड इफेक्ट
जर्नल पबमेड रिपोर्टले बताउँछ कि सोशल मिडियामा धेरै सक्रिय हुनाले निद्राको कमी हुन्छ र एक व्यक्ति डिप्रेसन वा एम्नेसियाको शिकार हुन्छ।
सामाजिक सञ्जालमा व्यस्त रहँदा सामाजिक सम्बन्ध टुट्ने र भावनात्मक सम्बन्ध पनि टुट्छ ।
सामाजिक सञ्जालको बढ्दो लतले डिप्रेसन र चिन्ताको समस्या निम्त्याउँछ। भर्चुअल संसारमा बसेर मानिस समाज विरोधी बन्दै गएको छ, जसले मानसिक स्वास्थ्य बिग्रन्छ ।
सामाजिक सञ्जालका कारण मानिसले नक्कली दुनियाँ सृजना गर्छ र सिद्ध देखाउन खोज्दा तनाव र चिन्ताको सिकार हुन्छ, जसले मानसिक स्वास्थ्य बिगार्छ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया