काठमाडौँ – आजकल जीवनशैली कर्पोरेट अनुसार भएको छ। दिन होस् या रात, मानिसहरु हरेक समय आफ्नो काममा व्यस्त हुन्छन् । जुन प्रजनन कार्य सहित विभिन्न शारीरिक प्रक्रियाहरुको लागी आवश्यक छ।
रातिको सिफ्टमा काम गर्दा तपाईको स्वास्थ्यमा प्रत्यक्ष असर गरिरहेको छ। सबैभन्दा अचम्मको अनुसन्धानले तपाईको प्रजनन क्षमतालाई असर गर्ने कुरा बाहिर आएको छ । इन्डियन एक्सप्रेसमा प्रकाशित समाचार अनुसार राति शिफ्टमा काम गर्दा प्रजनन क्षमतामा नराम्रो असर पर्छ ।
रातको सिफ्ट र प्रजनन क्षमता बीचको सम्बन्ध रातको पालीमा पुरुष र महिला दुवैको प्रजनन क्षमतामा कमीसँग सम्बन्धित छ भन्ने प्रशस्त प्रमाणहरू छन्। अनुसन्धानले देखाएको छ कि काम गर्ने रातको पालीले सर्काडियन लयमा बाधा पुर्याउन सक्छ। जुन प्रजनन कार्य सहित विभिन्न शारीरिक प्रक्रियाहरु को लागी आवश्यक छ।
निन्द्रा हाम्रो स्वास्थ्यका लागि पौष्टिक आहार र कसरत जत्तिकै महत्त्वपूर्ण छ । आजकल मानिसहरु राति अबेरसम्म अफिसमा काम गर्छन् । जसका कारण उनीहरुलाई पूरा निन्द्रा पर्दैन । जसका कारण धेरै प्रकारका शारीरिक तथा मानसिक समस्याहरु आउन सक्छन् ।
तनाव र डिप्रेसन जस्ता समस्याहरू पनि आउन थाल्छन्। जसका कारण रक्तचाप र मुटु रोगको जोखिम पनि बढ्न सक्छ । त्यसैले सबैलाई ६ देखि ८ घन्टाको पर्याप्त सुत्न सल्लाह दिइन्छ। निद्राको कमीले प्रजनन क्षमतामा नकारात्मक असर सहित धेरै समस्याहरू निम्त्याउँछ।
निद्रा नपुग्दा प्रजनन क्षमतामा समस्या हुन्छ
सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एण्ड प्रिभेन्सनका अनुसार यदि तपाई पर्याप्त निन्द्रा लिनुभएन भने यसले तपाईको प्रजनन हार्मोनलाई असर गर्न सक्छ। मस्तिष्कको त्यो भाग जसले ‘स्लीप वेक हर्मोन’ नियन्त्रण गर्छ। निन्द्राको कमीले महिलामा ओभ्युलेसन र पुरुषको शुक्रकीटमा नकारात्मक असर गर्छ।
अध्ययनका अनुसार महिलाले लामो समयसम्म पर्याप्त निन्द्रा नपाएमा इस्ट्रोजेन, प्रोजेस्टेरोन, प्रोल्याक्टिन र ल्युटेनाइजिङ जस्ता प्रजनन हर्मोनमा प्रत्यक्ष असर पार्छ र यसले बाँझोपन निम्त्याउन सक्छ ।
पुरुषमा स्वस्थ शुक्रकीटको उत्पादनमा टेस्टोस्टेरोन हर्मोनले सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने वैज्ञानिकहरू बताउँछन्। जब तपाईं सुत्नुहुन्छ, यो हर्मोन सुत्दा मात्र निस्कन्छ।
बोस्टन युनिभर्सिटीका इपिडिमियोलोजी र एपिडेमियोलोजीका प्रोफेसर, अनुसन्धान टोली, लरेन वाइजका अनुसार, धेरै अध्ययनहरूले देखाएका छन्, कि पर्याप्त निद्रा लिने मानिसहरूमा टेस्टोस्टेरोनको स्तर प्रजननका लागि उपयुक्त हुन्छ। एकै समयमा, कम निद्राले प्रजनन समस्याहरूको जोखिम बढाउँछ।
अनुसन्धानले के भन्छ ?
बोस्टन युनिभर्सिटीको स्कूल अफ पब्लिक हेल्थले ७९० दम्पतीमा अध्ययन गरेको थियो । धेरै तहमा अनुसन्धानपछि दैनिक ६ घण्टा सुत्ने मानिसमा गर्भावस्थासँग सम्बन्धित समस्याको जोखिम बढी हुने पत्ता लागेको थियो । धेरै कम वा धेरै लामो सुत्ने पुरुषहरूमा प्रजनन समस्याको सम्भावना ४२ प्रतिशत बढी रहेको पाइएको छ ।
पर्याप्त निद्रा पाउन के गर्ने ?
स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार आफ्नो दैनिक दिनचर्यालाई यसरी बनाउनुहोस् कि पर्याप्त निन्द्रा पाउन सकोस् ।
दैनिक कसरत-व्यायाम गर्नुहोस्
सुत्ने र उठ्ने समय सेट गर्नुहोस् र यसलाई दैनिक पालना गर्नुहोस्।
शयनकक्ष शान्त र कम प्रकाशमा राख्ने प्रयास गर्नुहोस्, ताकि तपाईं राम्रो निद्रा पाउन सक्नुहुन्छ।
मदिराबाट सकेसम्म टाढा रहनुहोस्। यसले निद्रामा असर गर्छ ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया