प्रदूषित हावाले आयुमा गम्भीर असर, मस्तिष्क पनि जोखिममा

काठमाडौँ – नेपालीहरुको दोस्रो ठूलो चाड तिहारसँगै अहिले वायु प्रदूषण बढेको छ । छिमेकी देश भारतमा यो अझै बढ्दै गएको छ । यति बेला दिल्लीको हावामा सास फेर्न समेत गाह्रो भएको छ । वायु प्रदूषण बढ्दा गम्भीर स्वास्थ्य समस्याहरू देखा पर्न थालेका छन्।

यति मात्र होइन, बढ्दो प्रदूषणका कारण ५–८ वर्ष आयु पनि घट्न सक्छ । युनिभर्सिटी अफ शिकागोको एयर क्वालिटी लाइफ इन्डेक्स रिपोर्ट २०२४ ले भारतको हावा यति खराब भइसकेको छ कि जीवन ५ वर्षले घटाउन सक्छ। दिल्लीको कुरा गर्दा त्यहाँ बस्ने मानिसको आयु ८ वर्षले घट्दै गएको रिपोर्टले भनेकाे छ ।

वायु प्रदूषणका कारण आयु घट्छ ?

स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार प्रदूषित हावाले आयुमा गम्भीर असर पारेको छ । ताजा हावा, सफा पानी र स्वस्थ खाना जीवनको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छ। जसका कारण शरीरका धेरै भागमा गम्भीर असर पर्न सक्छ । प्रदूषित हावामा सास फेर्दा फोक्सो कमजोर हुन्छ । फोक्सोमा प्रदुषणका कणहरू जम्मा हुँदा तिनीहरू संकुचित हुन थाल्छन् र जीवन घट्छ।

प्रदूषित हावा सास फेर्न के खतराहरू छन्?

विज्ञहरूका अनुसार प्रदूषित हावामा पीएम २.५ हुन्छ । यसमा धुलो, माटो र रसायनका साना कणहरू हुन्छन्, जुन सासबाट शरीरमा प्रवेश गरी अक्सिजनसँगै हरेक अंगमा पुगेर क्षति पुर्याउँछ ।

यसले क्यान्सर जस्ता रोगको जोखिम बढाउँछ । यति मात्र होइन, प्रदूषित हावाका कारण हृदयाघात र कमजोर मुटुको समस्या पनि हुने गर्छ । यसले मृगौला र कलेजोलाई पनि असर गर्छ, जसले आयु घटाउन सक्छ।

मस्तिष्क पनि वायु प्रदूषणको जोखिममा

प्रदूषणले शरीर भित्र सुन्निन सक्छ। जब प्रदूषित हावा शरीरमा प्रवेश गर्छ, यसको कणहरू नाक, कान र साइनसहरूमा टाँसिन्छन्। यसले बलगम उत्पादन गर्छ र संक्रमण पनि हुन सक्छ।

साना कण रगतमा मिसिन्छ र मुटु र मस्तिष्कका धमनीहरूलाई असर गर्छ। तिनीहरूमा सुन्निने कारण हृदयघात र ब्रेन स्ट्रोकको जोखिम बढ्छ। यी रोगहरूले आयु घटाउँछन्।

प्रदूषणबाट बच्न के गर्ने ?

मास्क नलगाई कतै नजाऔं।
एयर प्युरिफायर प्रयोग गर्नुहोस्।
सार्वजनिक यातायात बढी प्रयोग गर्नुहोस्।
प्रदूषित कारकहरूबाट टाढा रहनुहोस्।