क्यान्सर इम्युनोथेरापी भनेको के हो ?

काठमाडौँ – शल्यक्रिया, रेडियोथेरापी र केमोथेरापीपछि अहिले क्यान्सरको उपचारमा इम्युनोथेरापीको चर्चा भइरहेको छ । यो एकदम प्रभावकारी मानिन्छ। यो उपचार विधि पूर्ण रूपमा फरक छ भनिएको छ।

क्यान्सर इम्युनोथेरापी: क्यान्सर एक यस्तो खतरनाक र घातक रोग हो, जसले भारतलाई मात्र होइन सम्पूर्ण विश्वलाई सताएको छ। २०२३ मा, सरकारले लोकसभालाई बताएको थियो कि देशमा १४ लाख भन्दा बढी क्यान्सर रोगीहरू छन्। सन् २०२२ मा क्यान्सरका कारण मृत्यु हुनेको संख्या ८ लाखभन्दा बढी थियो ।

अमेरिकाको बर्मिङ्घम एण्ड वुमेन्स हस्पिटलमा कोलोरेक्टल क्यान्सर र एन्डोमेट्रियल क्यान्सरका १ हजार ६५५ बिरामीमा गरिएको अनुसन्धानमा क्यान्सर रोगीका लागि ‘इम्युनोथेरापी’ निकै सफल भएको पाइयो । यस्तो अवस्थामा यो क्यान्सर रोगीका लागि रामबाण औषधी बन्न सक्छ कि भन्ने प्रश्न उठिरहेको छ । क्यान्सर इम्युनोथेरापी भनेको के हो र यो कहिले आवश्यक छ जानाैं ।

क्यान्सर इम्युनोथेरापी भनेको के हो ?
क्यान्सर एउटा यस्तो रोग हो, जसको एउटा रूप ट्युमर हो र अर्को रूप केमिकल हो, जसले हाम्रो शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने कोशिकाहरूलाई तल ल्याउँछ। इम्युनोथेरापीले यी कोशिकाहरूलाई फेरि बलियो बनाउन मद्दत गर्छ, अर्थात् इम्युनोथेरापीले हामीलाई हाम्रो शरीरको प्रतिरक्षा प्रणाली प्रयोग गरेर क्यान्सरसँग लड्ने शक्ति दिन्छ।

क्यान्सर इम्युनोथेरापीले कसरी काम गर्छ ?
इम्युनोथेरापीले हाम्रो शरीरका कोशिकाहरूलाई सक्रिय बनाउन मात्र काम गर्छ। सक्रिय कोशिकाहरूले मात्र क्यान्सरसँग लड्छन्। यस्तो अवस्थामा केमोथेरापी र रेडियोथेरापी जस्ता अन्य क्यान्सर उपचारभन्दा यो राम्रो मानिन्छ।

क्यान्सरमा इम्युनोथेरापी कहिले आवश्यक हुन्छ ?
सबैभन्दा राम्रो कुरा यो हो कि अहिलेसम्म इम्युनोथेरापीबाट साइड इफेक्टको जोखिम कम देखिएको छ। यद्यपि, यो क्यान्सर र यसको स्टेजमा निर्भर गर्दछ। हाल, यसलाई स्टेज-४ क्यान्सरमा मात्र प्रयोग गरिन्छ। यसबारे चिकित्सा विज्ञानले पनि निरन्तर विभिन्न प्रयोग गरिरहेको छ ।

भारतमा क्यान्सरको जोखिम के छ ?
सरकारी तथ्यांकअनुसार मुलुकमा क्यान्सरका बिरामी बढ्दै गएका छन् । जीवनशैली र खानपानमा परिवर्तन यसको प्रमुख कारण हो । इन्डियन काउन्सिल अफ मेडिकल रिसर्च, नेशनल सेन्टर फर डिजिज इन्फर्मेटिक्स एण्ड रिसर्चको २०२० को रिपोर्ट अनुसार देशमा क्यान्सरका केसहरू ५ वर्षपछि १२ प्रतिशतले बढ्नेछ। यस्तो अवस्थामा इम्युनोथेरापी सफल भई भारतमा आइपुग्यो भने क्यान्सर रोगीलाई धेरै राहत मिल्न सक्छ ।