तिलको उत्पत्ति कसरी भयो ? भगवान विष्णुसँग यसको के सम्बन्ध छ ?

काठमाडौं – तिललाई भान्साकोठामा लड्डु तथा अचार लगायतका धेरै परिकार बनाउन प्रयोग गरिन्छ। दक्षिण भारतमा तिललाई इलु भनिन्छ। तिलको बीउलाई अमरताको बीज वा मोक्षको दाता मानिन्छ।

तिलको बीउ वेदमा पनि उल्लेख गरिएको छ। हिन्दू धर्ममा हवन कार्यदेखि तर्पणसम्म धेरै कुरामा यसको प्रयोग गरिन्छ। तिलको सम्बन्धमा तर्पणको पानीमा तिल नभएको खण्डमा मृतक र पितृले तर्पण नपाउने जनविश्वास रहेको छ ।

साना तिलको दानामा यति धेरै शक्ति हुन्छ कि यसको सेवनले तपाईंको शरीरलाई विशेष न्यानोपन प्रदान गर्दछ। जाडोमा तिलबाट बनाइएका चिजहरू प्रायः खाइन्छ, यसबाहेक गर्भावस्थापछि आमाले सन्तान जन्माउँदा महिलालाई तिलको लड्डू पनि बनाइन्छ ।

पद्म पुराणका अनुसार तिलको उत्पत्ति भगवान विष्णुबाट भएको हो । युद्धका क्रममा भगवान विष्णुको शरीरबाट पसिना निस्किएपछि त्यस पसिनाबाट तिलको जन्म भएको जनविश्वास छ । भगवान विष्णुले तिललाई मोक्षको स्रोत भएको आशीर्वाद दिएका छन्। साथै तिलको दानालाई अति पवित्र र शुद्ध अन्नको रूपमा लिइन्छ जसको बिना हवन, तर्पण, तुलसीवर्ष, विष्णु पूजा र विभिन्न प्रकारका अनुष्ठानहरू अधुरो मानिन्छन्।

हिन्दु धर्ममा तिलको महत्व के छ ?

हामी सबैलाई थाहा छ कि तिलको बीउको प्रयोग विशेष गरी अन्तिम संस्कार र विभिन्न पूजा अनुष्ठानहरूमा महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। हिन्दू धर्ममा तिलको बीउको धेरै प्रयोग हुने गरेको छ, विशेषगरी माघ महिनामा तिलको स्नान, दान, सेवन र पूजाको विशेष महत्व रहेको छ ।

शनिदेवको पूजा होस् वा शिवको पूजा होस्, कालो तिलको प्रयोग गरिन्छ। तिलको दाना बाहेक तिलको तेल पनि पूजामा प्रयोग गरिन्छ। राहु र शनिको अशुभ प्रभाव हटाउन कालो तिल र तेलको प्रयोग गरिन्छ।

साँझको समयमा मुख्य प्रवेशद्वारमा तिलको तेलको दियो बाल्ने हो भने बुध ग्रहले सकारात्मक फल प्राप्त गर्छ र यसको स्थिति पनि बलियो हुन्छ। बुध संचार, बुद्धिमत्ता र सिकाउने प्रवृत्ति नियन्त्रण गर्दछ। तिलको तेलको दियो बाल्दा बुध ग्रहको सकारात्मक प्रभाव बढ्छ।

तिलको तेलको दियो बालेर बृहस्पति र शुक्रलाई बलियो बनाउन सकिन्छ । जसमध्ये बृहस्पतिलाई ज्ञान, विकास र प्रचुरताको ग्रह मानिन्छ। बृहस्पतिको आशीर्वाद प्राप्त गर्न र जीवनमा समृद्धि, ज्ञान र आध्यात्मिक विकासको लागि बेलुका यी दीपहरू बाल्नुहोस्।

साथै, शुक्र ग्रहलाई बलियो बनाउन र जीवनमा प्रेम, सद्भाव र सौन्दर्य कायम राख्न तिलको तेलको दियो बाल्नु विशेष फलदायी मानिन्छ। घरमा तिलको तेलको दियो नियमित जलाउँदा शनि ग्रहको दुष्टबाट मुक्ति मिल्ने ज्योतिष शास्त्रमा विश्वास छ ।

यसका साथै शनिदेवको पूर्ण आशीर्वाद प्राप्त हुन्छ। यदि तपाईको कुंडलीमा शनिको सादे सती चलिरहेको छ भने यसको प्रभाव कम गर्न नियमित रुपमा तिलको तेलको दियो बाल्नु पर्छ । यसले तपाईलाई ग्रहहरूको शान्तिका साथ धेरै समस्याबाट बाहिर निस्कने शक्ति पनि दिन्छ। यदि तपाइँ आफ्नो घरमा समृद्धि चाहानुहुन्छ भने, पूजाको समयमा तिलको तेलको दियो नियमित रूपमा बाल्नुहोस्।