बिहेपछि युवतीहरूको शरीरमा हुने हर्मोनल परिवर्तन के के हुन् ?

काठमाडौँ – विवाह पछि, महिलाको जीवनमा धेरै परिवर्तनहरू हुन्छन्, जसमा शारीरिक र मानसिक दुवै परिवर्तनहरू समावेश हुन्छन्। हर्मोन परिवर्तनले विशेष गरी उनीहरूको स्वास्थ्य र मुडलाई असर गर्छ।

यी हार्मोनल परिवर्तनहरूले कहिलेकाहीं महिलाहरूलाई चिडचिडा बनाउँछ। आउनुहोस्, विवाहपछि महिलाको शरीरमा हुने ५ हर्मोनल परिवर्तनका बारेमा जानौं जसले उनीहरुको मुडलाई निकै असर गर्छ ।

केटीको शरीर किन परिवर्तन हुन्छ ?
विज्ञहरुका अनुसार बिहेपछि युवतीहरुको शरीरमा हर्मोनको स्तर बढ्ने भएकाले परिवर्तन हुने गर्छ । यी हर्मोनहरू, जस्तै एस्ट्रोजेन, प्रजननका लागि शरीरलाई तयार गर्दछ, जसले शारीरिक र मानसिक परिवर्तनहरू निम्त्याउँछ। शारीरिक सम्बन्ध र नयाँ जिम्मेवारीका कारण पनि यी हर्मोन सक्रिय हुन्छन् । जसका कारण केटीहरूको मुड, स्वास्थ्य र व्यवहारमा परिवर्तन देखिन्छ। यो परिवर्तन शरीरको प्राकृतिक प्रक्रियाको हिस्सा हो।

एस्ट्रोजन स्तर परिवर्तन
विवाहपछि महिलाको शरीरमा एस्ट्रोजन हर्मोनको स्तरमा परिवर्तन हुन सक्छ । एस्ट्रोजेन महिलाको प्रजनन स्वास्थ्यको लागि महत्त्वपूर्ण छ र यसको असंतुलनले मूड स्विंग, चिडचिडापन र थकान निम्त्याउन सक्छ। एस्ट्रोजनको उतार-चढ़ावले महिलाहरूलाई मानसिक र शारीरिक रूपमा असर गर्छ, जसले गर्दा उनीहरूको मुड परिवर्तन हुन्छ।

बढेको प्रोजेस्टेरोन
विवाह पछि प्रोजेस्टेरोन हर्मोनको स्तर पनि बढ्न सक्छ, विशेष गरी यदि महिलाले गर्भधारण गर्ने योजना बनाइरहेको छ। यो हार्मोन गर्भावस्थाको लागि आवश्यक छ, तर उच्च स्तरले चिडचिडापन, निद्राको कमी र चिन्ता निम्त्याउन सक्छ। जसका कारण महिलाहरु मानसिक रुपमा अस्थिर महसुस गर्छन् ।

कोर्टिसोल बढ्यो
विवाहपछि नयाँ जिम्मेवारी र जीवनमा आएको परिवर्तनका कारण तनाव बढ्छ । तनावको कारण, कोर्टिसोल नामक हार्मोनको स्तर बढ्छ, जुन शरीरको तनाव हार्मोन हो। कोर्टिसोलको उच्च स्तरले महिलाहरूलाई चिडचिडा र बेचैन बनाउन सक्छ, र कहिलेकाहीँ यसले अवसाद पनि निम्त्याउन सक्छ।

थाइरोइड हार्मोनमा परिवर्तन
थाइराइड हर्मोनले शरीरको मेटाबोलिज्म र ऊर्जा स्तरलाई नियन्त्रण गर्छ। थाइरोइड हर्मोनको स्तर पनि विवाह पछि परिवर्तन हुन सक्छ, जसले वजन बढ्न सक्छ, थकान र मुड स्विंग हुन सक्छ। थाइरोइड असंतुलनले महिलाहरूलाई चिडचिडा र तनावग्रस्त बनाउन सक्छ।

कम सेरोटोनिन
सेरोटोनिन एक महत्त्वपूर्ण न्यूरोट्रांसमिटर हो, जसले मूड सुधार गर्न मद्दत गर्दछ। विवाह पछि जीवनमा परिवर्तन र नयाँ परिस्थितिहरूले सेरोटोनिनको स्तरलाई असर गर्छ। जब सेरोटोनिनको स्तर कम हुन्छ, महिलाहरू निराश, चिडचिडा र मानसिक रूपमा अस्थिर महसुस गर्छन्।

यी हार्मोनल परिवर्तनहरूसँग कसरी व्यवहार गर्ने ?

हर्मोनल परिवर्तनको प्रभाव हरेक महिलाको लागि फरक हुन्छ, तर तिनीहरूलाई केही तरिकामा व्यवस्थित गर्न सकिन्छ।
सन्तुलित आहारः हर्मोन सन्तुलन कायम राख्नका लागि पौष्टिक तत्वयुक्त आहार लिनुहोस्।
दैनिक व्यायाम: व्यायामले तनाव कम गर्छ र मुड सुधार्छ।
राम्रो निद्रा: पर्याप्त र गुणस्तरीय निद्रा लिनुहोस्, जसले गर्दा शरीर र दिमाग दुवैलाई आराम मिलोस्।
चिकित्सा सल्लाह: यदि चिडचिडापन र मुड स्विङ लामो समयसम्म रहन्छ भने, डाक्टरसँग परामर्श गर्नुहोस्।

महत्त्वपूर्ण कुराहरू
विवाहपछि महिलाको शरीरमा हर्मोन परिवर्तन हुनु सामान्य कुरा हो तर यदि यी परिवर्तनले तपाईको जीवनमा नकारात्मक असर पारिरहेको छ भने त्यसमा ध्यान दिन जरुरी छ । उचित हेरचाह र समझको साथ, यी परिवर्तनहरू सामना गर्न सकिन्छ, ताकि तपाईं स्वस्थ र खुसी जीवन बिताउन सक्नुहुन्छ।