शारीरिक गतिविधिको अभावमा जोखिममा स्वास्थ्य

काठमाडौँ – विश्व स्वास्थ्य संगठनले वयस्कहरूलाई प्रति साता १५० मिनेट मध्यम-तीव्रता वा ७५ मिनेट उच्च-तीव्रता शारीरिक गतिविधि गरेर सक्रिय हुन सिफारिस गर्दछ । 

शारीरिक गतिविधिको कमीले वयस्कहरूलाई हृदयघात र स्ट्रोक, टाइप २ मधुमेह, डिमेन्सिया, र स्तन र कोलोन क्यान्सर जस्ता गैर-संक्रामक रोगहरूको जोखिम बढाउँछ ।

एक अनुमान अनुसार, २०१० र २०२२ को बीचमा, वयस्कहरूमा शारीरिक निष्क्रियताको घटना लगभग ५ प्रतिशत बिन्दुले बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ । यो क्रम जारी रह्यो भने सन् २०३० सम्ममा निष्क्रियताको स्तर बढेर ३५ प्रतिशत पुग्ने सम्भावना छ । हालको प्रवृत्तिले सन् २०३० सम्ममा शारीरिक निष्क्रियता घटाउने विश्वव्यापी लक्ष्य अहिले पहुँचभन्दा बाहिर रहेको बताउँछ ।

डब्लुएचओका महानिर्देशक डा. टेड्रोस अधानोम गेब्रेयससले यस निष्कर्षले क्यान्सर र मुटुको रोगलाई कम गर्ने र शारीरिक गतिविधि बढाएर मानसिक स्वास्थ्य र स्वस्थ्य सुधार गर्ने अवसर गुमाएको बताएका छन् ।

यो चिन्ताजनक प्रवृत्तिलाई उल्टाउन शारीरिक क्रियाकलापको स्तर बढाउन र साहसी कदमलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने उनको भनाइ छ । यस क्रममा बलियो नीति अवलम्बन गरी लगानीको स्तर बढाउन आवश्यक छ ।

वयस्कहरूमा शारीरिक निष्क्रियताको उच्चतम दर उच्च आय भएको एसिया प्रशान्त क्षेत्र (४८ प्रतिशत) र दक्षिण एसिया (४५ प्रतिशत) मा रेकर्ड गरिएको थियो । उच्च आय भएका पश्चिमी देशहरूमा यो संख्या २८ प्रतिशत छ, जबकि ओशिनिया क्षेत्रमा यो १४ प्रतिशत छ ।

लिङ्ग र उमेरका आधारमा हुने असमानता चिन्ताको विषय भएको बताइएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघीय निकायका अनुसार पुरुषको तुलनामा महिलामा शारीरिक निष्क्रियताको मात्रा बढी छ ।

महिलाहरूको लागि निष्क्रियता दर ३४ प्रतिशत छ, जबकि पुरुषहरूको लागि यो २९ प्रतिशत छ । तर कतिपय देशहरूमा यी दुईबीचको दूरी २० प्रतिशत बिन्दुसम्म छ । थप रूपमा, ६० वर्षभन्दा माथिका व्यक्तिहरू अन्य वयस्कहरूको तुलनामा कम सक्रिय हुन्छन्, जुन वृद्ध वयस्कहरूको लागि शारीरिक गतिविधिलाई बढावा दिने महत्त्वलाई संकेत गर्दछ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसन्धानकर्ताहरूले शैक्षिक सहकर्मीहरूसँगको सहकार्यमा तयार पारेको यो अध्ययन ‘द ल्यान्सेट ग्लोबल हेल्थ जर्नल’ मा प्रकाशित भएको छ । चिन्ताजनक निष्कर्षहरूको बाबजुद, केही देशहरूमा केही सुधारको संकेतहरू छन्।

विगत एक दशकमा विश्वका करिब ५० प्रतिशत देशहरूमा केही सुधारहरू रेकर्ड भएका छन् । २०३० सम्ममा २२ देशहरूले शारीरिक निष्क्रियतालाई १५ प्रतिशतले घटाउने विश्वव्यापी लक्ष्यमा पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

यस पृष्ठभूमिमा, संयुक्त राष्ट्र एजेन्सीले देशहरूलाई शारीरिक गतिविधि प्रवर्द्धन गर्न नीति र कार्यान्वयन प्रक्रियाहरूलाई बलियो बनाउन आग्रह गरेको छ ।

तल्लो तहमा खेलकुद र हिँड्ने, साइकल चलाउने र सार्वजनिक यातायात प्रयोग गर्नेलगायतका अन्य उपायहरूको सहयोग समुदायमा लिन सकिन्छ ।