घण्टौंसम्म स्क्रिनको अगाडि बस्दा के मानसिक अवस्था बिग्रन्छ ?

काठमाडाैँ – अचेल बालबालिकाहरु फोनको लतमा फसेका छन् । छोराछोरीले आफ्नो इच्छा पूरा गर्न जे पनि गर्न सक्छन्। जिद्दी छोराछोरीबाट छुटकारा पाउन अभिभावकहरूले ट्याब, ल्यापटप वा मोबाइल दिन्छन्, ताकि तिनीहरू रुन नपरोस्।

तर के तपाईलाई थाहा छ बालबालिकालाई व्यस्त राख्ने क्रममा अभिभावकले उनीहरुलाई आफ्नै हातले कसरी गम्भीर बिरामी बनाइराख्छन् ? फोन लिएपछि बच्चा शान्त हुन्छ तर उसलाई घण्टौंसम्म स्क्रिनको अगाडि बस्ने लत लागेको हुन्छ ।

घण्टौंसम्म स्क्रिनको अगाडि बस्दा के समस्या हुन्छ ?

संसारमा भएका सबै प्रकारका अनुसन्धानले घण्टौंसम्म स्क्रिनको अगाडि बस्दा बालबालिकाको मस्तिष्कमा निकै नराम्रो प्रभाव पर्ने देखाएको छ । प्रतिवेदनका अनुसार मोबाइल, ग्याजेट र टिभी हेर्ने लतका कारण बालबालिकाको भविष्य खराव हुने गरेको छ । जसका कारण ‘भर्चुअल अटिजम’ को जोखिम निकै बढ्छ ।

भर्चुअल अटिज्म

भर्चुअल अटिजम ४-५ वर्षका बालबालिकामा देखिन्छ। यो प्रायः मोबाइल फोन, टिभी र कम्प्युटरको अत्यधिक प्रयोगको कारण हुन्छ। स्मार्टफोन, ल्यापटप र टिभीको अत्याधिक प्रयोगले बालबालिकाको स्वास्थ्यमा निकै हानी पु¥याउन सक्छ । अन्य व्यक्तिहरूसँग कुरा गर्न र सामाजिक रूपमा धेरै कठिनाइ हुन सक्छ।

१-३ वर्षका बालबालिका भर्चुअल अटिज्मको उच्च जोखिममा हुन्छन्। धेरै पटक आमाबाबुलाई लाग्छ कि बच्चाहरु फोन मार्फत बोल्न सिक्दैछन्, तर यो बच्चाहरु को लागी धेरै हानिकारक साबित हुन सक्छ।

बालबालिकालाई यो रोगबाट जोगाउन कसरी टाढा राख्ने ?

बच्चाहरूमा फोनको धेरै नराम्रो प्रभाव हुन्छ। जसका कारण बोल्न पनि निकै समस्या भइरहेको छ । बच्चाहरू ग्याजेटहरूमा व्यस्त हुन्छन् जसका कारण उनीहरूलाई बोल्न गाह्रो हुन थाल्छ। यही कारणले गर्दा बच्चाहरु धेरै जिद्दी र रिस देखाउने गरेको तपाईले धेरै पटक देख्नु भएको होला । फोनका कारण बच्चाहरू पनि धेरै आक्रामक हुन्छन्। धेरै पटक यस्तो पनि देखिएको छ कि अभिभावकले आफ्ना छोराछोरीलाई डिस्टर्ब नहोस् भनेर ग्याजेट दिन्छन् । जसका कारण बच्चाको निद्रामा गडबड हुन्छ । अभिभावकले यस्तो गर्नु एकदमै गलत हो ।

दुई वर्षमुनिका बालबालिकालाई मोबाइल वा टिभीमा शून्य एक्सपोजर हुनुपर्छ। उनीहरुबाट दुरी कायम राख्नुपर्छ । २-५ वर्षका बालबालिकालाई केही समय टिभी देखाउन सकिन्छ तर यो उमेरभन्दा मुनिका बालबालिकालाई टिभी देखाउनु हुँदैन । यस्तो अवस्थामा उनीहरु लतमा पर्छन् ।

अभिभावकहरू पनि घन्टौं फोनमा व्यस्त !

बालबालिकालाई फोन र टिभीको लतबाट छुटकारा दिन चाहने हो भने सबैभन्दा पहिले अभिभावक आफैंले फोन, टिभी, ट्याब, ल्यापटपबाट दुरी कायम राख्नुपर्ने चिकित्सकहरू बताउँछन् । यसमा अभिभावकले आफैं परिवर्तन गर्नुपर्छ । बालबालिकासँग खेलकुद गतिविधिमा परिवर्तन ल्याउनु पर्नेछ। आफ्नो निद्रा ढाँचा ठीक गर्नुहोस्।