चर्को गर्मी वृद्धवृद्धाका लागि निकै खतरनाक, कसरी गर्ने ख्याल ?

काठमाडाैँ – बढ्दो तापक्रमले हरेक मानिसलाई असर गरिरहेको छ, तर बालबालिका, वृद्धवृद्धा, गर्भवती महिला र बिरामीहरू सबैभन्दा बढी जोखिममा हुन्छन्। गर्मीमा लामो समयसम्म बस्दा गर्मी स्ट्रोक हुन सक्छ।

बढ्दो उमेरसँगै शरीरको तापक्रम नियन्त्रण गर्ने क्षमता घट्दै जान्छ । तसर्थ, तापक्रममा थोरै वृद्धिले पनि वृद्ध व्यक्तिहरूको प्रणालीलाई असर गर्न सक्छ, जसले निर्जलीकरण, गर्मी स्ट्रोक र भ्रम वा चक्कर लाग्ने जस्ता न्यूरोलोजिकल समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ। यो विशेष गरी ती मानिसहरूका लागि खतरनाक हुन सक्छ जो पहिले नै कुनै रोगबाट पीडित छन्।

‘तापको लहरमा सुरक्षित रहन हाइड्रेसनमा ध्यान दिनु महत्त्वपूर्ण छ। तिर्खाको महसुस उमेरसंग कम हुन सक्छ। तसर्थ, दिनभरि प्रशस्त पानी वा इलेक्ट्रोलाइट पेय पिउने सल्लाह दिइन्छ, तिर्खा नलागे पनि पानी पिइरहनुपर्छ।

तर, डायलाइसिस गर्नेहरूले आफ्नो चिकित्सकसँग परामर्श गर्नुपर्छ। शरीरलाई हाइड्रेटेड राख्नुका साथै खुकुलो र हल्का रङको लुगा लगाउनु जरुरी छ । कडा घाममा बाहिर निस्कनु हुँदैन् ।

यसबाहेक कुनै पनि रोगबाट पीडित व्यक्तिहरूले अत्यधिक गर्मीमा औषधिमा कुनै पनि परिवर्तनको लागि आफ्नो डाक्टरसँग परामर्श लिनुपर्छ, किनभने सामान्यतया प्रयोग हुने औषधिहरू जस्तै एन्टिहिस्टामाइन्स, एन्टीडिप्रेसन्टहरूले शरीरको तापक्रम नियन्त्रण गर्ने क्षमतालाई असर गर्न सक्छ। साथै, जब तापक्रम धेरै हुन्छ, शारीरिक गतिविधिहरू पनि कम गर्नुपर्छ।

चरम गर्मीमा, वृद्धवृद्धाहरूलाई गर्मीको स्ट्रोक र न्यूरोलोजिकल समस्याहरूको बढी जोखिम हुन्छ किनभने तिनीहरूको शरीरको तापक्रम नियन्त्रण गर्ने क्षमता बढ्दो उमेरसँगै घट्दै जान्छ। यसका अलावा धेरै प्रकारका स्वास्थ्य समस्याहरू पनि यसको कारण हुन्। जेठ र असार महिनामा अस्पतालमा गर्मी र पानीजन्य संक्रमणका बिरामी बढ्छन् ।

तर, केही कुरामा ध्यान दिएर वृद्धवृद्धाले गर्मीमा हुने समस्याबाट धेरै हदसम्म बच्न सक्छन् । यो मौसममा हाइड्रेटेड रहन धेरै महत्त्वपूर्ण छ। वृद्धवृद्धाहरूले दिनभरि धेरै पानी पिउनुपर्छ, तर मुटु र मृगौलासम्बन्धी समस्या छ भने कति पानी पिउने भन्नेबारे चिकित्सकसँग परामर्श लिन सक्नुहुन्छ। अल्कोहल र क्याफिन युक्त पदार्थहरूको खपत कम गर्नुहोस् किनभने तिनीहरूले निर्जलीकरण हुन सक्छ।

यस सिजनमा चिनीयुक्त पेय पदार्थ र मदिरा सेवन नगर्नुहोस् किनभने यसले डिहाइड्रेसन हुन सक्छ। सकेसम्म घरमै बस्नुहोस् र चिसो र छायादार ठाउँमा बस्नुहोस्। यदि घरमा एसी छैन भने शरीरलाई चिसो राख्न दिनको दुई पटक नुहाउनु पर्छ । गाढा रंगका लुगाहरू लगाउनबाट जोगिनुहोस् किनभने तिनीहरूले गर्मी अवशोषित गर्दछ।

गर्मीयाममा वृद्धवृद्धाको स्वास्थ्यको ख्याल गर्नु जरुरी छ । अत्याधिक पसिना आउनु, कमजोरी हुनु, चक्कर लाग्नु जस्ता गर्मी सम्बन्धी रोगहरूको प्रारम्भिक लक्षणहरूमा ध्यान दिनुपर्छ। वृद्ध व्यक्तिहरूले मौसम परिवर्तनको समयमा लिइरहेका औषधिहरूको बारेमा आफ्नो डाक्टरसँग परामर्श गर्नुपर्छ, किनकि केही औषधिहरूले शरीरको गर्मीलाई सम्हाल्ने क्षमतालाई असर गर्न सक्छ।