चाणक्यले किन प्रेमलाई सबै दुःखको कारण भने ?

काठमाडौँ – चाणक्य नीति : आचार्य चाणक्यले आफ्नो नीतिहरूमा प्रेमलाई सबै दुःखको जराको रूपमा वर्णन गरेका छन्। चाणक्यका अनुसार जसलाई माया गरिन्छ, उसलाई पनि डर लाग्छ । त्यसैले यो बन्धनबाट मुक्त भएर सुखी जीवन बिताउनुपर्छ।

मौर्य वंशका राजनीतिज्ञ गुरु आचार्य चाणक्य आफ्नो नीतिका लागि परिचित छन्। उनले आफ्नो नीतिहरूमा जीवन, प्रेम, व्यापार, नैतिक आचरण र अर्थतन्त्रसँग सम्बन्धित धेरै कुराहरू भनेका छन्। चाणक्यका यी भनाइहरू यत्तिका सहि मानिन्छन् कि यिनको पालना गर्नाले मानिसको जीवन सुखमय रहन्छ।

चाणक्यको जन्म पाटलीपुत्र (हाल पटना) मा ईसापूर्व ३७५ मा भएको र मृत्यु ईसापूर्व २८३ मा भएको भनिन्छ। चाणक्य एक कुशल राजनीतिज्ञ र अर्थशास्त्री थिए। तर राजनीति मात्र होइन, चाणक्यले आफ्नो पुस्तकमा नैतिकताको आधारमा धेरै कुराहरू पनि उल्लेख गरेका छन्, जसलाई व्यक्तिको जीवन सफल बनाउन प्रभावकारी मानिन्छ।

चाणक्यको नीतिका कारण एक साधारण बालक चन्द्रगुप्तलाई संयुक्त भारतको सम्राट बनाइयो। यसका साथै उनी तक्षशिलाका आचार्य पनि थिए ।

आउनुहोस् जानौं आचार्य चाणक्यको प्रेम सम्बन्ध सम्बन्धी नीतिहरू-

यस्य स्नेहो भयं तस्य स्नेहो दुःखस्य भाजनम्।
स्नेहमूलानि दुःखानि तानि त्यक्तवा वसेत्सुखम्।।

अर्थ : चाणक्यले आफ्नो नीतिमा भनेका छन्, जसलाई माया गरिन्छ, त्यसलाई पनि डर लाग्छ। प्रेम सबै दुखको जरा हो। त्यसैले प्रेमको बन्धनबाट मुक्त भएर सुखी जीवन जिउनुपर्छ ।

आचार: कुलमाख्याति देशमाख्याति भाषणम्।
सम्भ्रमः: स्नेहमाख्याति वपुराख्याति भोजनम्।।

अर्थ : चाणक्य नीतिले भन्छ, आचरणले व्यक्तिको कुल, वाणीले देश, आदरले प्रेम र शरीरलाई हेर्दा भोजन प्रकट हुन्छ ।

सा भार्या या सुचिदक्षा सा भार्या या पतिव्रता।
सा भार्या या पतिप्रीता सा भार्या सत्यवादिनी।।

अर्थ: चाणक्यले भनेका छन् कि पत्नी त्यो हो जो दक्ष र पवित्र हुन्छ। पत्नी भनेको पवित्र हो। श्रीमती त्यो हो जसले आफ्नो पतिलाई माया गर्छ र पत्नी त्यो हो जसले आफ्नो पतिलाई सत्य बोल्छ।