इटालीको भेन्टिना हिमनदी तीव्र रूपमा पग्लिँदै, प्रत्यक्ष मापन अब असम्भव

काठमाडौँ – इटालीको उत्तरी लोम्बार्डीस्थित भेन्टिना हिमनदी जलवायु परिवर्तनको गम्भीर प्रभावमा परेको छ। वैज्ञानिकहरूका अनुसार, तीव्र गतिमा पग्लँदै गएको यो हिमनदीको अवस्था यति जटिल बनेको छ कि अब प्रत्यक्ष रूपमा यसको मापन असम्भवजस्तै भएको छ।

लोम्बार्डी ग्लेसियोलोजिकल सर्भिसका भूगर्भविद्हरूले जानकारी दिएको अनुसार, विगत १३ दशकदेखि प्रयोग हुँदै आएको मापनको आधारविन्दु (स्ट्याक) यस वर्षको गर्मीपछि भग्नावशेष र चट्टानमुनि पुरिएको अवस्थामा फेला परेको छ। यसका कारण हिमनदी क्षेत्रको प्रत्यक्ष निरीक्षण जोखिमपूर्ण बनेको हो।

अबदेखि भेन्टिना हिमनदीको अवस्था ड्रोन इमेजरी र रिमोट सेन्सिङ प्रविधिबाट निगरानी गरिने सर्भिसले जनाएको छ।

सन् १८९५ मा पहिलोपटक मापन गरिएको भेन्टिना हिमनदीले हालसम्म झण्डै १.७ किलोमिटर लम्बाइ गुमाइसकेको छ। तीव्र गतिमा पग्लिने क्रम जारी रहँदा, पछिल्ला १० वर्षमा मात्र ४३१ मिटर हराएको जनाइएको छ। यस्ता परिवर्तनमध्ये आधा मात्र सन् २०२१ यता भएको हो।

“सन् १९८० को दशकसम्म हामीले हिमनदीको सामान्य चक्रमा फर्कने आशा राख्थ्यौं, तर पछिल्ला ४० वर्षमा स्थितिमा आमूल परिवर्तन आएको छ,” लोम्बार्डी ग्लेसियोलोजिकल सर्भिसकी सदस्य एन्ड्रिया टोफालेट्टीले बताए।

विशेषगरी आल्प्स क्षेत्रमा पर्ने इटालीका हिमनदीहरू जाडोमा पर्याप्त हिमपात नहुनु र गर्मीयाममा असामान्य तापक्रम वृद्धि हुनुका कारण लगातार पग्लिरहेका छन्। “हिमनदीलाई सन्तुलनमा राख्न जाडोको हिउँ अत्यावश्यक हुन्छ, तर अहिले त्यो हिउँ निकै कम र दुर्लभ बनेको छ,” टोफालेट्टीले उल्लेख गरे।

ग्लोबल वार्मिङको प्रभाव यति गम्भीर भएको छ कि आल्प्स क्षेत्रलाई अहिले जलवायु परिवर्तनको ‘हटस्पट’ मानिएको छ। लोम्बार्डी सेवाका अनुसार, यहाँ तापक्रम वृद्धि दर विश्व औसतको दोब्बर छ, जसको परिणामस्वरूप अल्पाइन हिमनदीहरूको ६४ प्रतिशतभन्दा बढी भाग हराइसकेको छ।

वैज्ञानिक पत्रिका नेचर मा सन् २०२५ को फेब्रुअरीमा प्रकाशित अध्ययन अनुसार, सन् २००० देखि २०११ सम्म विश्वका हिमनदीहरूले प्रत्येक वर्ष २५५ अर्ब टन बरफ गुमाएका थिए। त्यसपछि यो दर अझ तीव्र हुँदै गएको र सन् २०११ देखि २०२१ सम्मको दशकमा वर्षेनी ३४६ अर्ब टन बरफ हराएको तथ्यांक प्रस्तुत गरिएको छ।

यसले स्पष्ट संकेत गर्छ कि जलवायु परिवर्तनका कारण पृथ्वीभरका हिमनदीहरू, विशेष गरी युरोपका, अत्यधिक जोखिममा छन्। भेन्टिना हिमनदीको अवस्था यस संकटको प्रत्यक्ष उदाहरण बनेको छ।