जंक फुडको लतबाट कसरी जोगिने ?

काठमाडौँ- आजको व्यस्त जीवनशैलीमा स्वस्थकर भोजनको व्यवस्थापन गर्न कठिन हुने भएकाले धेरै मानिसहरू जंकफुडको तर्फ आकर्षित हुने गरेका छन्।

स्वादिलो, सजिलो र छिटो तयार हुने भएकाले जंकफुडले हामीलाई सजिलै तान्छ। तर यसले स्वास्थ्यमा गहिरो असर पुर्याउन सक्छ। जंकफुडको लतबाट जोगिन र स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन केही महत्वपूर्ण उपायहरू अपनाउन जरुरी छ।

जंकफुड के हो र यसको लत कसरी लाग्छ?
जंकफुड भन्नाले उच्च मात्रा मा तौल बढाउने, कम पोषणयुक्त, बढी चिनी, नुन र फ्याट भएको खाना जनाइन्छ। जस्तै– फ्रेन्च फ्राइज, बर्गर, चकलेट, केक, सोडा, चिप्स आदि।

यी खाद्य पदार्थहरूले हाम्रो मस्तिष्कमा डोपामिन नामक ‘खुशी दिने’ रसायनको मात्रा बढाउँछन्, जसले मानिसलाई पुनः पुनः यस्ता खाद्य पदार्थ खान आकर्षित गर्छ। यसै कारणले जंकफुडको लत लाग्ने गर्छ।

जंकफुडको लतबाट जोगिने उपायहरू
१. स्वस्थ विकल्प खोज्नुहोस्
जंकफुड खान मन लाग्दा त्यसको सट्टा स्वस्थ र स्वादिलो विकल्प खोज्नुहोस्।

• भुटेको बदाम, अखरोट, काजु
• ताजा फलफूल, घरमै बनेको स्न्याक्स जस्तै मकैको पपकर्न
• भुर्जी, मकैको भुजा

२. सन्तुलित भोजन योजना बनाउनुहोस्
दिनभरि तीन पटक मात्र होइन, सानो मात्रामा तर नियमित रुपमा सन्तुलित भोजन लिनुहोस्। यसले चिनी र तेलयुक्त खाना खान मन कम लाग्नेछ।

३. पानी प्रशस्त पिउनुहोस्
धेरै पटक त भोक होइन, तिर्खा लागेको हुन्छ। यस्तो अवस्थामा पानी पिउँदा जंकफुड खान मन कम लाग्छ।

४. ध्यान र व्यायाम
ध्यान (मेडिटेशन) र नियमित व्यायामले मानसिक तनाव कम हुन्छ र जंकफुडको तिर्खा नियन्त्रणमा मद्दत गर्छ।

५. घरमै खाना पकाउनुहोस्
बाहिरबाट खानु भन्दा घरमै पकाएको खाना स्वास्थ्यकर र स्वादिलो हुन्छ। यसले जंकफुडको प्रयोग घटाउँछ।

६. सामाजिक समर्थन खोज्नुहोस्
परिवार र साथीहरूसँग आफ्नो स्वास्थ्य लक्ष्य बाँड्नुहोस्। उनीहरूको सहयोग र प्रेरणाले जंकफुडबाट बच्न सजिलो हुन्छ।

७. आफूलाई व्यस्त राख्नुहोस्
खाली समयमा जंकफुड खान मन लाग्न सक्छ। त्यसैले आफूलाई कुनै काम, खेलकुद, हाबीमा व्यस्त राख्नु राम्रो हुन्छ।

८. सकारात्मक सोच विकास गर्नुहोस्
स्वस्थ जीवनशैली अपनाउनुको फाइदा र दीर्घकालीन प्रभावबारे जानकारी राख्नुहोस्। आफ्नो लक्ष्यप्रति प्रतिबद्ध रहन सकारात्मक सोच आवश्यक हुन्छ।

जंकफुडको दीर्घकालीन प्रभाव
जंकफुड बढी खानुबाट मोटोपना, मधुमेह, उच्च रक्तचाप, मुटुको रोग, पाचन समस्या, मानसिक तनाव लगायतका समस्या हुन सक्छ। बालबालिकामा पनि ध्यानाकर्षण कम हुने र सिकाइमा असर पर्ने जोखिम बढ्छ।