के स्तनपानले प्रजनन क्षमतामा असर गर्छ ?

काठमाडौँ – प्रसव पछि, महिलाको शरीरमा धेरै परिवर्तनहरू हुन्छन्। यस समयमा आमा र बच्चा दुवैको लागि स्तनपान धेरै महत्त्वपूर्ण छ, तर यो प्रक्रियाले महिलाको हर्मोन स्तरलाई पनि असर गर्छ।

यही कारणले गर्दा धेरै महिलाहरू सोच्छन् कि जबसम्म उनीहरूले बच्चालाई स्तनपान गराइरहेका हुन्छन्, उनीहरू गर्भवती हुन सक्दैनन्।

के स्तनपानले गर्भावस्थालाई रोक्छ ?

विज्ञका अनुसार यदि कुनै महिला पहिलो बच्चा जन्माएपछि तुरुन्तै दोस्रो बच्चा जन्माउन चाहन्छिन् भने यो सम्भव छैन। किनभने प्रसव पछि कम्तिमा तीन महिनासम्म महिलाको शरीरमा अण्डाशय हुँदैन, जसका कारण उनको महिनावारी पनि आउँदैन।

यही कारणले महिलाको प्रजनन क्षमता प्रभावित हुन्छ। महिनावारी राम्रोसँग सुरु भएपछि, महिला फेरि गर्भवती हुन सक्छिन्। यद्यपि, आमा र बच्चा दुवैको स्वास्थ्य राम्रो रहोस् भनेर दुई बच्चाहरू बीच कम्तिमा तीन वर्षको अन्तर हुनुपर्ने विज्ञकाे भनाइ छ ।

स्तनपान र अण्डाशय बीचको सम्बन्ध

बच्चा जन्माएपछि, महिलाको शरीरमा प्रोल्याक्टिन नामक हर्मोनको स्तर बढ्छ। यो हर्मोनले दूध बनाउन मद्दत गर्छ र केही समयको लागि अण्डाशय पनि रोक्छ। यसका कारण, महिलालाई महिनावारी हुँदैन। यद्यपि, यो अवस्था सधैं समान हुँदैन। केही महिलाहरूमा, यो प्रभाव ३-६ महिनासम्म रहन्छ, जबकि केहीमा, महिनावारी चाँडै आउन सक्छ।

के स्तनपानले १०० प्रतिशत सुरक्षा दिन्छ ?

धेरै मानिसहरू स्तनपान गराउँदा गर्भावस्था हुन सक्दैन भन्ने विश्वास गर्छन्, तर यो पूर्ण रूपमा सत्य होइन। महिलाको महिनावारी फिर्ता आउन थालेपछि, गर्भावस्थाको सम्भावना बढ्छ। त्यसैले, यदि तपाईं गर्भावस्था चाहनुहुन्न भने, डाक्टरसँग परामर्श गरेपछि गर्भनिरोधक प्रयोग गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।

बच्चाहरू बीचको अन्तर किन महत्त्वपूर्ण छ ?

दुई गर्भावस्था बीच कम्तिमा तीन वर्षको अन्तराल राख्नु पर्ने विज्ञकाे सल्लाह छ। यसले महिलाको शरीर पूर्ण रूपमा निको हुन सक्छ र बच्चालाई पनि राम्रोसँग पोषण मिल्छ। चाँडै गर्भावस्थाको योजना बनाउनाले आमाको स्वास्थ्यमा नराम्रो असर पर्न सक्छ र बच्चामा पोषणको कमीको जोखिम पनि बढ्छ।

स्तनपानले प्रजनन क्षमतामा असर गर्छ, तर यो प्रभाव स्थायी हुँदैन। एक पटक अण्डाशय र महिनावारी सुरु भएपछि, महिला गर्भवती हुन सक्छिन्। त्यसैले, सही समय र अन्तरालको लागि डाक्टरसँग परामर्श गर्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ।