पानीले धोएर पनि नजान सक्छन् फलफूलमा रहेका कीरा, यसरी हटाउनुहोस्

काठमाडौं- हामी दैनिकरूपमा फलफूल उपभोग गर्छौं, तर त्यसभन्दा पहिले सफा गर्नका लागि प्रायः सबैले पानीले धोएर मात्र खाने गरेका हुन्छौं। तर विशेषज्ञहरू भन्छन् — केवल पानीले धोएर फलफूलमा रहेका कीटाणु, विषादी (pesticides), वा स-साना कीरा पूर्णरूपमा हट्न सक्दैनन्। फलफूल बाहिरबाट चम्किलो देखिए पनि त्यसको सतहमा धेरै प्रकारका हानिकारक पदार्थहरू लुकेका हुन सक्छन्।

पानीले किन पुग्दैन?
फलफूलको खेतीमा कीटनाशक औषधिहरूको अत्यधिक प्रयोग गरिन्छ। यी रासायनिक तत्वहरू फलको सतहमा मात्र होइन, कहिलेकाहीँ भित्री भागसम्म पनि पुग्ने गर्छन्। यस्ता विषादी जलमा सजिलै नघुल्ने प्रकारका हुन्छन्, जसले गर्दा केवल पानीले धुन्दा ती पूर्ण रूपमा नहट्न सक्छन्। त्यस्तै, फलको सतहमा स-साना कीरा, फफूंदी, धूलो वा जीवाणुजस्ता सूक्ष्म तत्वहरू हुन्छन्, जुन आँखाले देखिँदैनन्।

फलफूल सफा गर्ने प्रभावकारी घरेलु उपायहरू
१. नुनपानी प्रयोग गर्नुहोस्
एक गिलास पानीमा एक चम्चा नुन मिसाएर फलफूल १०–१५ मिनेटसम्म भिजाएर राखेपछि सफा पानीले राम्रोसँग पखाल्नुहोस्। नुनपानीले फलफूलको सतहमा भएका किटाणु तथा साना किराहरू हटाउन सहयोग गर्छ।

२. बेकिङ सोडा प्रयोग गर्नुहोस्
एक लिटर पानीमा एक चम्चा बेकिङ सोडा (baking soda) मिसाएर फलफूल १० मिनेटसम्म राख्नुहोस्। त्यसपछि सफा पानीले राम्ररी पखाल्नुहोस्। बेकिङ सोडाले विषादी, किटाणु र माटो हटाउन प्रभावकारी रूपमा काम गर्छ।

३. सिरकाले धुनुहोस्
एक भाग सेतो सिरका र तीन भाग पानी मिसाएर त्यसमा फलफूल १०–१५ मिनेटसम्म भिजाउनुहोस्। यसले फफूंदी, ब्याक्टेरिया र केही विषादी घटाउन मद्दत गर्छ। तर, सिरका प्रयोग गर्दा केही कोमल फलफूल जस्तै अंगुर वा स्ट्रबेरी बिग्रन सक्ने भएकाले सावधानी अपनाउनु आवश्यक छ।

४. गुनगुना पानीको प्रयोग
केही फलफूल, विशेषतः स्याउ, नासपातीजस्ता तल्लो सतहमा कडा छाल भएको फललाई हल्का गुनगुना पानीमा राखेर ब्रस वा सफा कपडाले घस्दा थप प्रभावकारी हुन्छ।

५. रेमन छालामा भएका फलहरू छिलेर खानु
केरा, सुन्तला, मेवा, आदि फलहरू जसको छाला हामी खान्नौं, त्यसमा पनि किराहरू वा विषादीको असर हुन सक्छ। त्यसैले बाहिरी छाला राम्रोसँग पखालेरमात्र छिल्नुपर्छ, ताकि छाला काट्दा भित्र असर नपरोस्।

विशेषज्ञको सल्लाह
फलफूल स्वास्थ्यका लागि आवश्यक भए पनि यदि सफा नगरी खाइयो भने त्यसले उल्टै स्वास्थ्यमा असर पुर्‍याउन सक्छ। खासगरी बच्चा, वृद्ध तथा दीर्घरोगीहरूका लागि किटाणुयुक्त फलफूल खतरनाक हुन सक्छ। घरेलु उपायहरू अपनाएर जोखिम घटाउन सकिन्छ।”

बजारबाट ल्याएपछि के गर्ने?
फलफूल बजारबाट ल्याउनेबित्तिकै फ्रिजमा नराखी पहिले बाहिरी धूलो सफा गर्नुपर्छ। तत्पश्चात माथि उल्लेखित तरिकाबाट धुने र त्यसपछि मात्र भण्डारण गर्नु उपयुक्त हुन्छ।