काठमाडौं । चलचित्र हेर्दा वा खेलकुदको मजा लिँदा पपकर्न धेरैको मनपर्ने खाजा हो । पपकर्नलाई स्वस्थकर मानिन्छ किनभने यसमा फाइबर र एन्टिअक्सिडेन्ट हुन्छ । तर माइक्रोवेभ पपकर्नको बाफ सास फेर्नाले फोक्सोमा गम्भीर समस्या निम्त्याउन सक्छ भन्ने कुरा तपाईंलाई थाहा छ ?
सन् २०१२ मा अमेरिकाको कोलोराडोका वेन वाटसनले आफ्नो ‘पपकर्न फोक्सो’ नामक गम्भीर रोग भएको दाबी गर्दै अदालतमा मुद्दा दायर गरे । उनले करिब १० वर्षसम्म हरेक दिन दुई प्याकेट माइक्रोवेभ पपकर्न खान्थे । विशेषत: पपकर्न खोल्दा निस्कने तातो बाफलाई सुँघ्ने उनको बानी थियो ।
अनुसन्धानले देखायो कि बाफमा ‘डायसेटाइल’ नामक रसायन हुन्छ, जुन कृत्रिम बटरको स्वादका लागि प्रयोग गरिन्छ । यो रसायन खाना खान सुरक्षित भए पनि सास फेर्दा फोक्सोमा गम्भीर क्षति पुर्याउँछ । अदालतले यो रसायनले वाटसनलाई बिरामी बनाएको स्वीकार गर्दै उनलाई ७.२ मिलियन डलर (लगभग ५१ करोड रुपैयाँ) क्षतिपूर्ति दिने फैसला सुनायो ।
पपकर्न फोक्सो के हो ?
‘पपकर्न फोक्सो’ (ब्रोन्कियोलाइटिस ओब्लिटेरेन्स) फोक्सोका साना नलीहरू साँघुरो भएर बिग्रने रोग हो । यसले बिरामीलाई लगातार खोकी लाग्ने, सास फेर्न गाह्रो हुने र सिट्टी बज्ने समस्या निम्त्याउँछ । यो रोग पूर्ण रूपमा निको हुने सम्भावना कम हुन्छ र गम्भीर अवस्थामा अक्सिजन थेरापी वा फोक्सो प्रत्यारोपण आवश्यक पर्छ ।
यो समस्या कसरी सुरु भयो ?
२००० को दशकको सुरुमा अमेरिकी माइक्रोवेभ पपकर्न उद्योगका कामदारहरूमा फोक्सोको गम्भीर समस्या देखिएपछि अनुसन्धान सुरु भयो । डायसेटाइल वाष्प यसको मुख्य कारण ठहरियो । त्यसपछि २००७ देखि धेरै कम्पनीहरूले डायसेटाइल हटाउन थाले ।
के अहिले पनि खतरा छ ?
धेरै कम्पनीहरूले अहिले डायसेटाइल प्रयोग गर्दैनन् तर सावधानी आवश्यक छ । माइक्रोवेभ पपकर्न खोल्दा निस्कने बाफलाई सिधै सास फेर्नबाट बच्नुपर्छ । प्याकेट खोलिसकेपछि केही समय पर्खेर बाफ बाहिर निस्कन दिनु राम्रो हुन्छ ।
अन्य जोखिमहरू
डायसेटाइल र यस्तै अन्य रसायनहरू ई-सिगरेट (भेप) र खाद्य प्रशोधन उद्योगहरूमा पनि पाइन्छ । यी क्षेत्रमा काम गर्नेहरूले सुरक्षा नियमहरू कडाइका साथ पालन गर्नुपर्छ । लगातार खोकी वा सास फेर्न गाह्रो भए चिकित्सकको परामर्श लिनु आवश्यक छ ।
पपकर्न फोक्सो रोकथाम सम्भव भए पनि एक पटक लागेपछि निको पार्न गाह्रो हुन्छ । त्यसैले, माइक्रोवेभ पपकर्न वा भेपिङ गर्दा सावधानी अपनाउनु अत्यावश्यक छ ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया