१५ वर्षपछि गाडी चलाउन उपयुक्त नमानिने कारणहरू

काठमाडौँ – देश तथा विदेशमा १५ वर्षभन्दा पुराना सवारी साधन सडकमा चलाउन प्रतिबन्ध लगाइने चलन बढ्दो छ। यसको पछाडि मुख्य कारण प्रदूषण नियन्त्रण, सडक सुरक्षा, र प्राविधिक अप्रचलितता रहेको छ।

गाडी चलाउन सबैलाई मन लाग्छ, तर १५ वर्षपछि धेरैजसो देशमा पुराना सवारी साधनलाई सडकमा चलाउन प्रतिबन्ध लगाइन्छ। यसको पछाडि मुख्य कारणहरू यसप्रकार छन्:

१. वातावरणीय प्रदूषणको नियन्त्रण

१५ वर्षभन्दा पुराना सवारी साधनले आधुनिक सवारी साधनको तुलनामा बढी प्रदूषण फैलाउँछन्। विशेष गरी डिजेल गाडीहरूले कार्बन मोनोअक्साइड, नाइट्रोजन अक्साइड र हानिकारक कणहरू बढी उत्सर्जन गर्छन्। यसले हावा प्रदूषण बढाउँछ र जनस्वास्थ्यमा नराम्रो प्रभाव पार्छ। भारतका धेरै शहरहरूमा यसै कारणले १५ वर्षभन्दा पुराना गाडीहरूलाई चलाउन प्रतिबन्ध लगाइएको छ।

२. सडक सुरक्षा जोखिम

पुराना सवारी साधनका इन्जिन, ब्रेक, टायर, र सस्पेन्सन जस्ता महत्वपूर्ण भागहरू समयसँगै कमजोर हुन्छन्। यसले दुर्घटना हुन सक्ने जोखिम बढाउँछ। साथै, आधुनिक गाडीहरूमा हुने एयरब्याग, ABS ब्रेकिङ सिस्टम, सिट बेल्ट जस्ता सुरक्षा उपायहरू पुराना गाडीमा नहुन सक्छन्।

३. प्राविधिक अप्रचलितता

१५ वर्षअघि निर्माण भएका गाडीहरूको इन्धन दक्षता कम हुन्छ र ती वातावरणमैत्री प्रविधि प्रयोग गर्दैनन्। आजकाल हाइब्रिड, विद्युतीय र कम प्रदूषण गर्ने प्रविधिहरू प्रचलनमा छन्, जसले वातावरण संरक्षणमा सहयोग पुर्याउँछ। पुराना गाडीहरूले ती मापदण्ड पूरा गर्न सक्दैनन्।

४. मर्मत खर्च र उपलब्धता

पुराना गाडीको मर्मत गर्न स्पेयर पार्ट्स पाउन कठिन हुन्छ र यसका कारण मर्मत खर्च धेरै हुन्छ। बारम्बार बिग्रिँदा आर्थिक भार पनि बढ्छ। त्यसैले नयाँ गाडी किन्नु धेरैजसो उपयुक्त विकल्प हुन्छ।

५. सरकारी नियम र नीति

भारत लगायत धेरै देशहरूले स्क्र्यापेज नीति ल्याएका छन् जसले पुराना गाडी हटाएर नयाँ, वातावरणमैत्री सवारी साधनहरू प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्य राख्छ। यसले प्रदूषण घटाउने र सडक सुरक्षा सुनिश्चित गर्ने काम गर्छ।