कति हो आमा बन्ने सही उमेर ?

काठमाडौँ- आमा बन्ने उमेर निर्धारण गर्नु महिला जीवनमा महत्वपूर्ण निर्णयहरूमध्ये एक हो। यो निर्णयले महिला मात्र नभई बच्चा र परिवारको स्वास्थ्य, सामाजिक अवस्था, मानसिक तयारी र आर्थिक स्थिरतामा समेत गहिरो प्रभाव पार्दछ। त्यसैले ‘सही उमेर’ के हो भन्ने विषयमा ध्यान दिएर सोच्न आवश्यक हुन्छ।

जैविक हिसाबले आमा बन्ने उपयुक्त उमेर
वैज्ञानिक र चिकित्सकहरूको मतअनुसार, महिला शरीरको प्रजनन क्षमता २० देखि ३० वर्षको बीच सबभन्दा उच्च स्तरमा हुन्छ। यो अवधिमा डिम्ब (ओभम) को गुणस्तर उत्तम हुन्छ, जसले गर्दा गर्भधारण सजिलो हुन्छ र गर्भावस्थामा कम समस्या आउँछन्।

३० वर्षपछि महिला शरीरमा प्रजनन क्षमता क्रमशः कम हुँदै जान्छ। ३५ वर्षपछिका महिलामा गर्भधारण गर्नमा कठिनाइहरू बढ्ने, गर्भपात हुने सम्भावना बढी हुने र जन्मजात समस्याहरू (जस्तै क्रोमोजोम सम्बन्धी विकृति) को जोखिम पनि बढ्ने देखिन्छ।

मानसिक र सामाजिक तयारी
आमा बन्ने उमेर केवल शारीरिक क्षमतामा भर पर्दैन। मानसिक रूपमा पनि आमा बन्न तयार हुनु महत्वपूर्ण हुन्छ। यसमा भावनात्मक स्थिरता, तनाव सामना गर्ने क्षमता, धैर्य र जिम्मेवारी लिने तयारी पर्दछ।

धेरै महिलाहरू करिअरमा फोकस गर्छन्, आर्थिक रुपमा आत्मनिर्भर हुन चाहन्छन् र पढाइ–लिखाइ पूरा गर्न चाहन्छन्। त्यसैले सामाजिक तथा व्यक्तिगत तयारीका हिसाबले २५ देखि ३५ वर्ष बीचलाई धेरैले आमा बन्ने उपयुक्त समय मान्दछन्।

प्रारम्भिक उमेरमा आमा बन्नुका चुनौतीहरू
२० वर्षभन्दा कम उमेरमा आमा बन्ने महिलाहरू शारीरिक रुपमा त सक्षम हुन सक्छन्, तर मानसिक, सामाजिक र आर्थिक दृष्टिले कमजोर हुन सक्छन्। यसले आमा र बच्चा दुबैको स्वास्थ्यमा समस्या निम्त्याउन सक्छ।

युवा उमेरमा गर्भवती हुनुका कारण पोषणको कमी, शारीरिक कमजोरी, र गर्भावस्थासम्बन्धी जटिलताहरू बढी देखिन्छन्। यस्ता महिलाहरूलाई प्रायः सामाजिक समर्थन पनि कम पाइन्छ।

ढिलो उमेरमा आमा बन्नुको पक्ष र विपक्ष
३०–४० वर्षपछि आमा बन्नुका आफ्ना फाइदा र चुनौतीहरू छन्। आर्थिक रूपमा स्थिर, परिपक्व र अनुभव सम्पन्न महिलाहरूलाई यस्तो उमेरमा बच्चा जन्माउनु सहज हुन सक्छ।

तर, ढिलो उमेरमा गर्भधारण गर्दा जटिलताहरू, उच्च रक्तचाप, गर्भधारणमा समस्या, प्रि–एक्लेम्सिया, र सिजेरियन डेलिभरीको सम्भावना बढ्छ। साथै, बच्चामा केही आनुवंशिक जोखिमहरू पनि बढ्न सक्छन्।

आधुनिक प्रविधिहरू जस्तै आईभिएफ (In Vitro Fertilization) र अन्य प्रजनन उपचारहरूले यी चुनौतीहरू केही हदसम्म कम गर्न सक्छन्, तर यी उपचारहरू महँगो र समय लाग्ने प्रक्रिया हुन्।