काठमाडौं- उच्च रक्तचाप अहिलेको व्यस्त जीवनशैली, तनाव, असन्तुलित आहार र व्यायामको कमीका कारण सर्वसाधारणमा तीव्र रूपमा देखिन थालेको स्वास्थ्य समस्या हो। यदि समयमै यसलाई नियन्त्रण गर्न सकिएन भने यसले मुटु घात, मिर्गौला फेल, पक्षघातजस्ता जटिल रोगको कारण बन्न सक्छ।
यस रोगको नियन्त्रणमा औषधिसँगै जीवनशैली र खानपानको भूमिका अत्यन्त महत्त्वपूर्ण हुन्छ। चिकित्सकहरूका अनुसार, उच्च रक्तचाप भएका व्यक्तिले विशेषगरी सोडियम (नुन), ट्रान्स फ्याट, चिनी र प्रशोधित खाद्यपदार्थबाट टाढा रहनु पर्छ। यता पोटासियम, क्याल्सियम, म्याग्नेसियम, फाइबरयुक्त खाना खाने बानी बसाल्नुपर्छ।
यहाँ प्रस्तुत छ उच्च रक्तचाप भएका मानिसका लागि विस्तृत रूपमा के खाने र के नखाने भन्ने जानकारी:
के खाने?
१. फलफूल र सागपात
केरा, नासपाती, स्याउ, सुन्तला, मेवा, तरबुजा, कागती, बेल, खरबुजा आदिमा पाइने पोटासियमले रक्तचाप सन्तुलनमा राख्छ।पालुंगा, तोरी, रायो, खुर्सानीको साग आदिमा फाइबर र म्याग्नेसियमको मात्रा उच्च हुन्छ, जसले रक्तचाप घटाउँछ।
२. प्याज र लसुन
लसुनको एलिसिन नामक तत्वले रक्त नलीहरूलाई फैलाउन सहयोग गर्छ, जसले चाप घटाउँछ। प्याजमा हुने एन्टिअक्सिडेन्ट ‘क्वेरसेटिन’ र अन्य मिनरलहरूले पनि चापलाई सन्तुलित राख्छ।
३. सागसब्जीमा कम मसला प्रयोग गरेर पकाइएका परिकारहरू
लौका, करेला, फर्सी, काँक्रा, टमाटर, हरियो सिमी आदिले शरीरलाई चिसो राख्छन् र पाचन प्रणाली पनि सुधार्छन्। ताजा, हाइड्रेटिङ र लो-क्यालोरी भएकाले यी तरकारीहरू चाप नियन्त्रणमा उपयोगी मानिन्छन्।
४. ओमेगा–३ युक्त आहार
साल्मन, माछा, अखरोट, अलसीको दाना, चिया सिड्स जस्ता ओमेगा–३ फ्याटी एसिडयुक्त परिकारले रक्तनलीमा सूजन कम गर्छ र मुटुलाई स्वस्थ राख्छ।
५. धेरै पानी र लो–फ्याट दूध/दही
पर्याप्त पानी पिउनु जरुरी हुन्छ, जसले शरीरलाई हाइड्रेट राख्छ। लो–फ्याट दुध तथा दहीमा पाइने क्याल्सियमले रगतमा सोडियम सन्तुलनमा राख्न मद्दत गर्छ।
के नखाने?
१. नुनको मात्रा घटाउनुहोस्
दैनिक ५ ग्रामभन्दा बढी नुन सेवन गर्नुहुँदैन। प्रशोधित खाद्यपदार्थ (जस्तै चाउचाउ, चिप्स, अचार, बिस्कुट, ह्यामबर्गर, ससेज) मा लुकेको नुनको मात्रा धेरै हुने हुँदा ती खाना कटौती गर्नु उत्तम।
२. मिठा पेय पदार्थ र अत्यधिक चिनी प्रयोग नगर्नुहोस्
कोल्ड ड्रिंक, गुलियो जुस, मिठाइ, केक, पेस्ट्री आदिमा पाइने चिनीले मोटोपन र इन्सुलिन प्रतिरोध बढाउँछ, जसले चापमा असर गर्छ।
३. प्रोसेस्ड र फास्ट फुडबाट टाढा रहनुहोस्
फास्ट फुड (जस्तै बर्गर, पिज्जा, फ्रेन्च फ्राइज), डिब्बाबन्द परिकार, रेडीमेड खाजा आदिमा ट्रान्सफ्याट र अत्यधिक सोडियम पाइन्छ।
४. धूम्रपान र मदिरा सेवन रोक्नुहोस्
यी दुबै बानीले रक्तनलीमा क्षति पुर्याउँछन् र रक्तचाप झनै बढाउँछन्।
धूम्रपानले रगतको गाढोपन बढाउँछ भने मदिराले मुटुको धड्कन असन्तुलित पार्न सक्छ।
अन्य उपयोगी सुझावहरू:
नियमित व्यायाम:
दैनिक ३०–४५ मिनेट हिँड्नाले चाप सन्तुलनमा रहन्छ।
तौल नियन्त्रणमा राख्ने:
मोटोपन उच्च रक्तचापको मुख्य कारण हो।
तनाव कम गर्ने उपायहरू:
ध्यान, योग, मनपर्ने संगीत सुन्ने, सामाजिक घुलमिल बढाउने आदि विधि अपनाउन सकिन्छ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया