यस्ता छन् फर्सी खानुका फाइदै फाइदा

काठमाडौं — हाम्रो भान्सामा सजिलै पाइने र स्वादिलो तरकारीमध्ये फर्सी (Pumpkin) पोषण र औषधीय गुणको दृष्टिले एक बहुप्रभावकारी तरकारी हो। नेपाली खानपान संस्कृतिमा फर्सी तरकारी मात्र होइन, चोक्टा, तरकारी, पकौडा, परिकारको सजावट, अनि पूजा–संस्कारमा समेत यसको विशेष महत्व छ। तर थोरै मानिसलाई मात्र थाहा हुन्छ कि फर्सी स्वास्थ्यका दृष्टिले अत्यन्त लाभदायक छ।

यहाँ प्रस्तुत छन् नियमित रूपमा फर्सी खानुका स्वास्थ्य लाभहरू:

१. पाचन प्रणाली सुधार गर्छ
फर्सीमा पाइने फाइबरले पाचन प्रणालीलाई स्वस्थ राख्न सहयोग गर्छ। यसले कब्जियत हटाउने, आन्द्राको सफाइ गर्ने, र शरीरबाट विषाक्त पदार्थ हटाउन मद्दत गर्छ।

२. प्रतिरोधात्मक क्षमता बलियो बनाउँछ
फर्सीमा रहेको भिटामिन ए, सी, र जिंकजस्ता तत्वले शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता (इम्युनिटी) वृद्धि गर्छ। यसले विशेष गरी चिसो, रुघा-खोकी, भाइरल संक्रमणबाट जोगाउँछ।

३. दृष्टि शक्ति सुधारमा लाभदायक
फर्सी भिटामिन ‘ए’ को उत्कृष्ट स्रोत हो, जसले आँखाको दृष्टि शक्ति मजबुत बनाउँछ। यो तत्व दृष्टि धूमिल हुने समस्या, रात अन्धोपन, र आँखाको ड्राइनेसमा लाभदायक मानिन्छ।

४. मुटु स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक
फर्सीमा पाइने पोटासियम, फाइबर र एन्टिअक्सिडेन्टले रगतमा खराब कोलेस्ट्रोल घटाउन सहयोग गर्छ। यसले रक्तचाप सन्तुलित राखी मुटु सम्बन्धी रोगको जोखिम घटाउँछ।

५. मुटु–मस्तिष्कलाई चपल राख्छ
फर्सीमा पाइने मैग्नेसियम, जिंक र अन्य खनिजहरूले मानसिक चपलता, स्मरणशक्ति, र तनाव नियन्त्रणमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। बालबालिका र बृद्धबृद्धाका लागि फर्सी अति उपयोगी हुन्छ।

६. छाला तथा कपालका लागि उपयोगी
फर्सीमा पाइने भिटामिन ई, सी, जिंक र बीटाकेरोटिनजस्ता तत्त्वले छालालाई चम्किलो, कोमल र युवा बनाउँछ। यो प्राकृतिक एन्टिअजिङ फलको रूपमा पनि परिचित छ। कपालका लागि फर्सीको रस प्रयोग गर्दा कपालको जरा बलियो हुने र कपाल झर्ने समस्या कम हुने विश्वास गरिन्छ।

७. डायबिटिज नियन्त्रणमा उपयोगी
फर्सीको ग्लाइसेमिक इन्डेक्स कम हुने भएकाले यसले रक्तमा चिनीको मात्रा स्थिर राख्न सहयोग गर्छ। यसले मधुमेह भएका व्यक्तिका लागि उर्जाशील र सुरक्षित खानेकुरा बन्छ।

८. तौल घटाउने सहयोगी
फर्सीमा क्यालोरी कम र फाइबर बढी हुन्छ। यसले पेट भरिएको महसुस गराउँछ र अनावश्यक खाजाको इच्छा कम गर्छ। तौल घटाउन चाहनेहरूका लागि फर्सी आदर्श आहार हो।

९. क्यान्सर विरुद्ध लड्न मद्दत गर्ने तत्वहरू
फर्सीमा पाइने बीटा–क्यारेोटिन, ल्युटिन, जिएक्सान्थिन जस्ता एन्टिअक्सिडेन्टले शरीरमा हुने सेल ड्यामेजलाई कम गर्छ। यिनले क्यान्सरको कोशिकालाई नष्ट गर्न सहयोग गर्ने वैज्ञानिक प्रमाणहरू पाइन्छन्।

१०. प्रसूति र स्तनपान गरिरहेका महिलाका लागि लाभदायक
फर्सीमा पाइने फलाम, भिटामिन बी६, फोलिक एसिडजस्ता पोषक तत्त्व गर्भवती तथा स्तनपान गराइरहेका महिलाका लागि अत्यावश्यक मानिन्छ। यसले शिशुको मस्तिष्क विकास र आमाको पोषणमा सहयोग पुर्‍याउँछ।

११. फर्सीका बीउ पनि उत्तिकै लाभदायक
फर्सीको बीउमा प्रोटिन, म्याग्नेसियम, ओमेगा–३ फ्याट, र जिंक अत्याधिक मात्रामा पाइन्छ। यसले मुटु स्वस्थ राख्नुका साथै मूत्र प्रणाली सुधार, निन्द्राको समस्या कम गर्ने, प्रोस्टेट ग्रन्थि समस्या घटाउने जस्ता कार्यमा लाभ गर्छ।

कसरी खाने त फर्सी?
तरकारी: फर्सीको तरकारी, अचार, वा चोक्टा परिकार बनाइन्छ।
सुप: फर्सीको सुप एक स्वस्थ, हलुका र पाचनमैत्री परिकार हो।
बीउ सेकाएर वा धुलो बनाएर: फर्सीको बीउ सेकाएर वा स्मुधीमा हालेर सेवन गर्न सकिन्छ।
मिठाई: फर्सीको हलुवा वा खीर पनि मिठो र पौष्टिक हुन्छ।