रक्सी छाडेपछि शरीरमा के–कस्ता परिवर्तन हुन्छन्?

काठमाडौं- रक्सी (मदिरा) सेवनको आदतबाट छुटकारा पाउनु धेरै मानिसहरूका लागि चुनौतीपूर्ण प्रक्रिया हुन सक्छ। तर एकपटक रक्सी छोडेपछि हाम्रो शरीर, मस्तिष्क र सामाजिक जीवनमा सकारात्मक परिवर्तनहरू क्रमशः देखा पर्न थाल्छन्।

रक्सी छाड्दा सुरुमा केही कष्टदायक लक्षणहरू देखिए पनि दीर्घकालीन रूपमा यसले हाम्रो स्वास्थ्य र जीवनस्तरमा उल्लेखनीय सुधार ल्याउँछ। यस समाचारमा हामी रक्सी छाडेपछि शरीरमा के–के परिवर्तन हुन्छन् भन्ने विषयमा वैज्ञानिक तथ्य, चिकित्सकीय विश्लेषण र व्यावहारिक अनुभवहरूको आधारमा जानकारी प्रस्तुत गर्दैछौं।

 पहिलो २४ घण्टा: सुरुको असर
रक्सी छोडेको ६–२४ घण्टाभित्र शरीरमा तत्काल असर देखिन थाल्छ।
तिर्खा लाग्ने, शरीर झमझमाउने, निद्रा नलाग्ने, बेचैनी हुने जस्ता लक्षण देखिन सक्छन्।
कसैकसैमा हल्का टाउको दुखाइ, पसीना आउने, मुटुको धड्कन बढ्ने समस्या पनि देखिन्छ।
दीर्घकालीन रक्सी सेवनकर्तालाई “विद्ड्रअल सिम्प्टम” बढी देखिन्छ।

३ दिनभित्र: डिटक्स सुरु
तीन दिनभित्र शरीरमा सञ्चित अल्कोहल बिस्तारै पच्न थाल्छ।
कलेजो आफ्नो काम (डिटक्सिफिकेसन) गर्न थाल्छ।
टाउको हल्का हुने, ध्यान केन्द्रित गर्न सजिलो महसुस हुन्छ।
तौल घट्न सुरु हुन सक्छ।

पहिलो एक हप्ता: भोक, निद्रा, शक्ति सुध्रन थाल्छ
निद्रा गुणस्तरीय बन्छ, गहिरो सुत्न सकिन्छ।
भोक खुल्न थाल्छ, खानामा रुचि बढ्छ।
ऊर्जा बढ्ने महसुस हुन्छ।
छाला चम्किलो देखिन थाल्छ।
रक्सीले शरीरको पानी सोस्ने भएकाले छालामा असर देखिन्छ, रक्सी छोडेपछि छालामा सुधार आउन थाल्छ।

एक महिनामा: मानसिक स्वास्थ्यमा परिवर्तन
तनाव र चिन्ता नियन्त्रणमा आउन थाल्छ।
आत्मविश्वास बढ्छ, संवाद क्षमता सुधार हुन्छ।
सामाजिक व्यवहारमा आत्मीयता आउँछ।
मनमा ‘क्लियरनेस’ आउँछ – निर्णय क्षमता बढ्छ।
धेरै व्यक्तिहरूले एक महिनापछि आफ्नो कार्यक्षमता र परिवारसँगको सम्बन्धमा ठूलो सुधार भएको अनुभव गर्छन्।

तीन महिनापछि: आन्तरिक अंगहरूमा सुधार
कलेजोको कार्य क्षमता बढ्छ, बोसो घट्छ।
रगतमा सुगर र प्रेसर नियमनमा आउँछ।
पेट, आमाशय, किड्नी, मुटु सबैमा सुधार आउँछ।
रक्सीले नष्ट गरेका स्नायुहरू क्रमशः मर्मत हुन थाल्छन्।

६ महिना देखि १ वर्षमा: दीर्घकालीन लाभ
मुटुको रोग, मधुमेह, क्यान्सर जस्ता दीर्घरोगहरूको जोखिम उल्लेखनीय रूपमा घट्छ।
प्रतिरक्षा प्रणाली (इम्युनिटी) बलियो हुन्छ।
यौन स्वास्थ्यमा उल्लेखनीय सुधार हुन्छ।
समग्र जीवनशैली स्वस्थ बन्छ।

मानसिक रूपान्तरण
रक्सी छोडेपछि आत्मचिन्तन बढ्छ, व्यक्तिमा अनुशासन र जिम्मेवारीको भावना बलियो हुन्छ। परिवार, साथीभाइ र समाजसँगको सम्बन्ध राम्रो बन्छ। धेरैले यसलाई आफ्नो दोस्रो जीवनको सुरुवातको रूपमा लिन्छन्।

सम्भावित चुनौतीहरू
सुरुका हप्ता ‘क्रेभिङ’ (रक्सी पिउन मन लाग्ने) बढी हुन्छ।
सामाजिक घेराबाट टाढा रहनुपर्छ जहाँ रक्सीको वातावरण छ।
डिप्रेशन, चिडचिडापन, निद्रा नलाग्ने समस्या देखिन सक्छ — चिकित्सकीय सहायता लिनु राम्रो विकल्प हो।

कसरी सुरु गर्ने ?
चिकित्सक वा पुनर्स्थापना केन्द्रको सहयोग लिन सकिन्छ।
व्यायाम, ध्यान (मेडिटेसन), र पुस्तक पढ्ने बानीले सहयोग गर्छ।
आफ्ना लक्ष्यहरू स्पष्ट राखेर लेख्ने, परिवारसँग प्रतिबद्धता जनाउने।