काठमाडौं- बिहान उठ्नेबित्तिकै खाली पेटमा चिया, फलफूल वा चिसो पानी खाने बानी कति नेपालीको छ? धेरैलाई थाहा छैन— केही खानेकुरा यस्ता हुन्छन्, जसलाई खाली पेटमा खाँदा पोषण त मिल्दैन नै, शरीरमा गम्भीर असर पर्न सक्छ।
आयुर्वेद, आधुनिक पोषण विज्ञान र चिकित्सकहरूको सल्लाह अनुसार खाली पेटमा केही खानेकुराले पाचन प्रणालीमा झन् दबाब पार्छ, एसिड बढाउँछ, र लामो समयसम्म निरन्तर सेवन गर्दा जठर सम्बन्धी रोग, एलर्जी वा मेटाबोलिक समस्या निम्त्याउन सक्छ।
आज हामी यस्ता ७ प्रमुख खानेकुराहरूको चर्चा गर्दैछौं, जुन खाली पेटमा खानु हुँदैन:
१. कागती पानी– खटपट पेटमा विष झैँ
धेरैलाई लाग्छ— बिहान कागती पानी स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक हुन्छ। तर अत्यधिक अम्लीय (acidic) प्रकृतिको कागती खाली पेटमा सेवन गर्दा पेटको अस्तरमा क्षति पुर्याउन सक्छ।
ग्यास, एसिडिटी, छाती पोल्ने, पाचनमा अवरोधजस्ता समस्या देखिन सक्छन्।
कहिले खाने?
बिहान हल्का खाजा खाइसकेपछि, अथवा मधुको साथमा हल्का न्यानो पानीमा मिसाएर।
२. दही – खाली पेटमा खाने होइन, झन् बिगार्ने कुरा
दहीमा ल्याक्टिक एसिड र ब्याक्टेरिया हुन्छ, जुन पाचनमा सहयोगी हो। तर खाली पेटमा खाँदा पेटमा रहेको एसिडसँग प्रतिक्रिया गर्छ र ग्यास, गडबडी वा अपच गराउन सक्छ।
एसिडिक पेटमा दहीले संक्रमण निम्त्याउन सक्छ भन्ने पनि भनाइ छ।
कहिले खाने?
भोजनको साथमा वा भोजनपछि। बिहान वा दिउँसो खाँदा विशेष फाइदा गर्छ।
३. काँचो केरा – पोषण होइन, अपचको कारण
काँचो केरा स्टार्चयुक्त हुन्छ र यसमा भरपुर ट्यानीन तथा फाइबर हुन्छ, जुन खाली पेटमा गाह्रो पच्ने हुन्छ। यसले ग्यास, अपच, पेट फुल्ने समस्या निम्त्याउन सक्छ।
कहिले खाने?
खाजा समय, खाना बीच वा व्यायामपछिको पुनः ऊर्जाको आवश्यकता परेपछि।
४. मसलेदार खाना – पेटको शत्रु, बिहानको विष
बिहान खाली पेटमा मसालेदार परिकार (जस्तै अचार, चट्नी, झोलिलो खाना) खाँदा पेटको अम्लता असन्तुलित हुन्छ।
यसले छाती पोल्ने, एसिड रिफ्लक्स, ग्यास्ट्रिक अल्सरको जोखिम निम्त्याउँछ।
कहिले खाने?
दिउँसो वा रातको खानामा अलिकति मात्र प्रयोग गर्नु उपयुक्त।
५. चिसो पानी वा चिसो पेय पदार्थ – पाचन प्रणालीको दुश्मन
खाली पेटमा चिसो पानी वा फ्रिजको बर्फयुक्त पेय पदार्थ पिउँदा आन्द्रा सङ्कुचित हुन्छन्। यसले रक्तसञ्चार घटाउँछ, पाचन कमजोर पार्छ, र फोक्सो–घाँटीमा असर पुर्याउन सक्छ।
कहिले खाने?
भोजनपश्चात सामान्य तापक्रमको पानी पिउनु उपयुक्त हुन्छ। बिहान तातो वा न्यानो पानी शरीरका लागि फाइदाजनक हुन्छ।
६. चिया – नेपालीको नित्य बानी, तर खतरनाक छ खाली पेटमा
बिहान उठ्नेबित्तिकै चिया पिउनु नेपालीहरूमा सामान्य बानी हो। तर चियामा ट्यानिन र क्याफिन हुने भएकाले खाली पेटमा खाँदा पेटमा एसिड उत्पादन अत्यधिक हुन्छ।
यसले ग्यास, घाँटी पोल्ने, अपच, निद्रा गडबडी र हार्मोन असन्तुलन निम्त्याउन सक्छ।
कहिले खाने?
हल्का खाजा (जस्तै बिस्कुट, ड्राई फ्रुट्स) खाइसकेपछि।
७. चकलेट वा मिठाइ – ऊर्जा होइन, समस्या ल्याउने चिनीको बम
चिनीले शरीरमा इन्सुलिनको मात्रा अचानक बढाउँछ। खाली पेटमा मिठाइ वा चकलेट खाँदा यो असर झन् तीव्र हुन्छ, जसले मधुमेहको जोखिम बढाउँछ। बालबालिकामा यस्तो बानीले मेटाबोलिज्म गडबड गराउन सक्छ।
कहिले खाने?
मिठाइ कहिल्यै खाली पेटमा होइन। मध्यान्न वा विशेष अवसरमा सीमित मात्रामा।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया