गतल सिरानी सुन्दा के हुन्छ? स्वास्थ्य, मानसिकता र विश्वाससँग जोडिएको अदृश्य खतरा

काठमाडौं – निद्रा स्वास्थ्यको मेरुदण्ड हो। आरामदायी निद्राका लागि राम्रो ओछ्यान, सिरक र सिरानी अत्यन्त आवश्यक हुन्छ। तर धेरै मानिसहरू पुरानो, च्यातिएको, फुस्सिएको वा ‘गतल’ सिरानी प्रयोग गर्ने गर्छन्।

कसैले त अरूको प्रयोग भइसकेको सिरानी लिएर सुत्छन्, कतिपयले त धेरै वर्षसम्म सिरानी नफेरेरै सुत्ने गर्छन्। तर के तपाईंलाई थाहा छ? गतल वा बिग्रिएको सिरानीमा सुत्नाले तपाईंको शारीरिक मात्र होइन, मानसिक स्वास्थ्यमा समेत गम्भीर असर पार्न सक्छ।

गतल सिरानी भन्नाले के बुझिन्छ?
“गतल सिरानी” भन्नाले यस्तो सिरानी बुझिन्छ जुन—
लामो समयदेखि प्रयोग गरिएको छ
च्यातिएको वा फोहोर भएको छ
भित्रको सामग्री (रुई, स्पन्ज आदि) गुम्सिएको वा बिग्रिएको छ
अरू व्यक्तिको अत्यधिक प्रयोग भइसकेको छ
दुर्गन्ध, फङ्स, डस्टमाइट, एलर्जीजन्य पदार्थ भरिएको छ
धार्मिक/आध्यात्मिक रूपमा भने गतल सिरानी भन्नाले यस्तो सिरानी बुझिन्छ जुन—
झगडा, रोग, पीडा, मृत्यु वा मानसिक पीडामा रहेका व्यक्तिले लामो समय प्रयोग गरेको छ
नेगेटिभ ऊर्जा भरिएको विश्वास गरिएको हुन्छ

स्वास्थ्यमा पार्ने असरहरू
१. शरीरको बनावटमा असर
गतल सिरानीले घाँटीको सही ढंगले समर्थन गर्न सक्दैन। यसले गर्दा:
कुम, घाटी वा ढाड दुख्ने समस्या
स्पाइन (मेरुदण्ड) को सन्तुलन गडबड
बिहान उठ्दा थकान वा शिर दुख्ने समस्या

२. एलर्जी र छालामा असर
फोहोर वा पुरानो सिरानीमा धूलो, डस्टमाइट, फङ्गस, ब्याक्टेरिया आदिको अत्यधिक मात्रा हुन्छ। यसले गर्दा:
छालामा र्‍यास, खटिरा, एलर्जी
नाक बन्द हुने, सास फेर्न गाह्रो हुने
दमका बिरामीका लागि थप जोखिम

३. निन्द्रामा समस्या
बिग्रिएको सिरानीले पर्याप्त आराम र सपोर्ट नदिँदा निद्रा गुणस्तरीय हुँदैन। फलस्वरूप:
अनिद्रा
राति पटक–पटक बिउँझिने
सपनामा झस्किनु वा डर लाग्ने सपना देखिने

मानसिक र आध्यात्मिक प्रभाव
धेरै आध्यात्मिक मान्यता अनुसार, शय्या वा ओछ्यानमा व्यक्तिको मानसिक ऊर्जा गहिरो रूपमा प्रभाव पार्छ। त्यसैले:

१. नेगेटिभ ऊर्जा सर्ने विश्वास
गतल सिरानी, विशेषगरी रोगी, मरेका व्यक्ति वा तनावग्रस्त मानिसले प्रयोग गरेको सिरानीमा नकारात्मक ऊर्जा सरेको हुन्छ भन्ने जनविश्वास छ। यस्तो सिरानी प्रयोग गर्दा:

निद्रामा अशान्ति
डर, तनाव वा अशुभ सपना
मानसिक दबाब बढ्ने

२. बच्चाहरू र वृद्धमा असर
अध्यात्मिक दृष्टिमा बच्चा र वृद्धहरूको चेतन शक्ति कमजोर हुने भएकाले, उनीहरूमा यस्तो सिरानीको प्रभाव झन् बढी पर्न सक्छ। बच्चाहरू रोइकराइ गर्ने, राति चिच्याउने वा डराउने समस्या देखिन सक्छ।

के गर्नु उपयुक्त हुन्छ?
१.नियमित रूपमा सिरानी फेर्नुहोस्
विशेषज्ञहरूका अनुसार हरेक १–२ वर्षमा सिरानी परिवर्तन गर्नु उपयुक्त हुन्छ।

२.सिरानी सफा गर्नुहोस्
सिरानीको आवरण नियमित धोउनुहोस्
सूर्यको उज्यालोमा राखेर ब्याक्टेरिया मार्नुहोस्
डस्टमाइटप्रूफ सिरानी कभर प्रयोग गर्नुहोस्

३.पुरानो सिरानी अरूलाई नदिनुहोस्
खासगरी रोगी वा तनावग्रस्त व्यक्तिको सिरानी अन्यलाई प्रयोग गर्न दिनु नहोस्।

४.नयाँ सिरानी किन्दा ध्यान दिनुहोस्
शरीरको आकारअनुसार टिक्ने सिरानी
एलर्जी-प्रतिकारक सामग्रीबाट बनेको
एयरफ्लो/सांस फेर्न सक्ने सामग्री

५.आध्यात्मिक रूपमा शुद्ध राख्नुहोस्
सुत्ने कोठा र सिरानी नजिक धूप वा ध्यान गर्ने बानी बसाल्नुहोस्
नयाँ सिरानीमा ओम लेखिएको कपडा प्रयोग गर्ने धार्मिक मान्यता पनि पाइन्छ