अन्तरिक्षमा भेटियो ‘रहस्यमय भाइरस’, बैज्ञानिकहरू नै देखेर अचम्मित

काठमाडौँ – हाम्रो वरिपरि धेरै प्रकारका ब्याक्टेरिया रहेका हुन्छन्। यीमध्ये केही हाम्रा लागि राम्रा छन् भने केही नराम्रा पनि छन् ।वैज्ञानिकहरूले चीनको तियाङगोङ स्पेस स्टेशनमा एउटा ब्याक्टेरिया फेला पारेका छन्, जुन निकै रहस्यमय छ ।

यो खोजले अन्तरिक्ष यात्रीको स्वास्थ्यमा ठूलो प्रश्न खडा गरिरहेको छ। आखिर, यो ब्याक्टेरिया कहाँबाट आयो र यो अन्तरिक्षमा बस्नेहरूका लागि खतरा बन्न सक्छ ? द सनको रिपोर्टका अनुसार चीनको तियाङगोङ स्पेस स्टेसनमा भेटिएको यो ब्याक्टेरियाको विशेषता यो हो कि यसलाई बाँच्नको लागि धेरै आवश्यक पर्दैन र प्रतिकूल परिस्थितिमा पनि बाँच्न सक्छ।

यस ब्याक्टेरियाको नाम नोवोहर्बेसिलम टियानगोन्जेन्सिस (एन. टियानगोन्जेन्सिस) भनिएको छ। शेन्झाउ स्पेस बायोटेक्नोलोजी ग्रुप र बेइजिङ इन्स्टिच्युट अफ स्पेसक्राफ्ट सिस्टम इन्जिनियरिङका वैज्ञानिकहरूका अनुसार यो ब्याक्टेरिया कसरी तियाङगोङमा पुग्यो भन्ने अझै रहस्य नै छ।

यो आफैमा एउटा प्रश्न हो कि अन्तरिक्षमा ब्याक्टेरिया कसरी बढ्यो ? यो पृथ्वीबाट बीजाणुको रूपमा त्यहाँ गएको हो वा यो स्पेस स्टेशनको विशेष वातावरणमा जन्मेको हो ? यसको जवाफ वैज्ञानिकहरूसँग अहिलेसम्म छैन्।

माइक्रोबायोलोजी जर्नलमा हालसालै प्रकाशित अनुसन्धानका अनुसार यो नयाँ ब्याक्टेरियाले जिलेटिनलाई तोडेर नाइट्रोजन र कार्बन लिन सक्छ। यो विशेषताले यसलाई अद्वितीय बनाउँछ। यस कारणले गर्दा यो ब्याक्टेरियाले कठिन परिस्थितिहरूमा पनि आफैंमा बलियो सुरक्षा कवच बनाउँछ।

अचम्मको कुरा, यस ब्याक्टेरियाको एक प्रजाति पृथ्वीमा पनि छ, जसले कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली भएका मानिसहरूमा ‘सेप्सिस’ जस्ता खतरनाक रोगहरू फैलाउन सक्छ। पृथ्वीमा पाइने यस प्रजातिका ब्याक्टेरियाहरू अन्य चीजहरू खाएर बाँच्छन्। तर, यो स्पेस ब्याक्टेरिया जिलेटिनमा मात्र निर्भर हुन्छ। यो नयाँ शक्ति र यसको सापेक्षको खतरनाक प्रकृति देखेर वैज्ञानिकहरू चिन्तित छन् कि यसले अन्तरिक्ष यात्रीहरूको लागि समस्या सिर्जना गर्न सक्छ।

टियागोग अन्तरिक्ष स्टेशनमा अन्तरिक्ष यात्रीहरू नियमित रूपमा सतहहरू सेनिटाइज गर्छन् र ब्याक्टेरियाहरूमा नजिकको नजर राख्छन्। हावा सफा गर्न स्टेशनमा विशेष फिल्टर प्रणाली पनि जडान गरिएको छ। अझै, पृथ्वीमा जस्तै अन्तरिक्षमा पनि ब्याक्टेरियाबाट हुने रोगहरूलाई पूर्ण रूपमा रोक्न गाह्रो छ। अब एन. टियानगोन्जेन्सिस ब्याक्टेरियाको बारेमा प्रश्न यो छ कि यसले नयाँ समस्याहरू सिर्जना गर्नेछ वा यो केवल एक अद्वितीय वैज्ञानिक खोज हो। यो बिस्तारै प्रष्ट हुँदै जानेछ ।