काठमाडौं– मिर्गौला (किड्नी) मानव शरीरको महत्त्वपूर्ण अंग हो, जसले रगत शुद्ध पार्ने, शरीरको जलसन्तुलन कायम राख्ने, विषाक्त पदार्थहरू बाहिर निकाल्ने, र इलेक्ट्रोलाइट सन्तुलन जस्ता अति संवेदनशील कार्यहरू गर्छ।
तर पछिल्लो दशकमा नेपालमा मिर्गौला सम्बन्धी समस्याहरू तीव्र रूपमा बढिरहेका छन्। मिर्गौलाको कार्यक्षमता गुमाउँदै गएका बिरामीहरूलाई जीवनरक्षा गर्न डायलाइसिस, औषधि वा किड्नी प्रत्यारोपण आवश्यक पर्न सक्छ।
तर समयमै ध्यान दिइएमा, सही जीवनशैली र आहारले मिर्गौलालाई थप क्षति हुनबाट रोक्न सकिन्छ। यसका लागि रोगीहरूले कुन प्रकारको खाना खाने र नखाने भन्ने बारे स्पष्ट जानकारी हुनु आवश्यक छ।
मिर्गौला रोगीले के खाने?
मिर्गौला कमजोर भएका व्यक्तिहरूको शरीरमा पोटासियम, सोडियम, फस्फोरस तथा प्रोटीनको मात्रा सन्तुलनमा राख्नुपर्छ। यसलाई मध्यनजर गर्दै, विशेषज्ञहरूले निम्न आहार सिफारिस गरेका छन्:
१. कम सोडियमयुक्त खाना
– नमक कम प्रयोग गर्ने।
– प्रशोधित खाना जस्तै अचार, चिप्स, रेडी-टु-इट खाना नखाने।
– खानेमा जडीबुटी, लसुन, अदुवा, धनियाँ, बेसार जस्ता प्राकृतिक मसला प्रयोग गर्ने।
२. सन्तुलित मात्रामा प्रोटीन
– मिर्गौला रोगीको अवस्थाअनुसार प्रोटीनको मात्रा चिकित्सकले निर्धारण गर्छन्।
– अत्यधिक प्रोटीन किड्नीमा भार पार्न सक्छ।
– अण्डाको सेतो भाग, सिमी, मसुरको दाल, दुब्लो मासु सीमित मात्रामा लिन सकिन्छ।
३. पानीको सन्तुलित सेवन
– पानीको मात्रा बिरामीको पिसाब उत्पादन क्षमता अनुसार निर्धारण गरिन्छ।
– अत्यधिक पानीले शरीर सुन्निन सक्छ भने थोरै पानीले डिहाइड्रेसन निम्त्याउँछ।
– चिकित्सकको सल्लाहअनुसार पानी पिउनु उत्तम हुन्छ।
४. कम पोटासियमयुक्त फलफूल र तरकारी
– स्याउ, नासपाती, कागती, स्ट्रबेरी, खुबानी, तरबूज
– गाजर, काउली, काक्रो, घिरौंला, बन्दा, लौका
(पानीमा उमारेर वा उमालेपछि पोटासियमको मात्रा घटाउन सकिन्छ।)
५. कम फस्फोरसयुक्त खाना
– फस्फोरस बढी हुने खाना जस्तै दुध, चीज, मासु, बदाम, बीउजन्य खाद्यवस्तुहरू सीमित मात्रामा खाने।
– परिष्कृत तेल, सादा चामल, सेतो रोटी प्राथमिकता दिने।
मिर्गौला रोगीले के नखाने?
मिर्गौला रोगीलाई निम्न खाद्य पदार्थबाट टाढा रहन सल्लाह दिइन्छ, किनभने यी तत्वहरूले मिर्गौला अझै कमजोर पार्न सक्छन्।
१. नुन (सोडियम) बढी भएका खाना
– अचार, झोल मसला, चिप्स, बिस्कुट, नुडल्स, रेडिमेड खाजा
२. पोटासियम बढी भएका फलफूल र तरकारी
– केरा, सुन्तला, किवी, आँप, आलु, साग, टमाटर, सिमी, कटहर
– यी वस्तुहरूले शरीरमा पोटासियम बढाएर मुटुको धड्कनसमेत गडबड पार्न सक्छ।
३. फस्फोरस बढी भएका वस्तुहरू
– दुध, दही, चिज, बदाम, बीउ, चकलेट
– शरीरमा फस्फोरस अत्यधिक बढ्दा हड्डी कमजोर र मिर्गौला बिग्रन सक्छ।
४. अत्यधिक प्रोटीनयुक्त खाना
– रेड मीट, अत्यधिक मासु, कुखुरा, अण्डाको पहेंलो भाग
– प्रारम्भिक चरणमा प्रोटीन सीमित गर्नुपर्छ, किनभने प्रोटीनको मेटाबोलिजमले मिर्गौलामा बोझ पार्छ।
५. एल्कोहल र क्याफिनयुक्त पेय पदार्थहरू
– बियर, वाइन, रेड बुल, अत्यधिक चिया वा कफी
– यिनीहरूले शरीरमा डिहाइड्रेसन गराउँछ र ब्लड प्रेसर बढाउँछ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया