के तपाईलाई धनी बन्ने मन छ ? एकपटक मनन गर्नुहोस् गौतम बुद्धको यो भनाई

काठमाडौं। धनी बन्ने चाहना सबैको हुन्छ, तर के धनको सही अर्थ बुझिएको छ? गौतम बुद्धले भनेका छन्, “सन्तोष नै सबैभन्दा ठूलो धन हो।” यो भनाइ आजको भौतिकवादी समाजमा अझ सान्दर्भिक छ।

हामी धेरै पैसा, गाडी, घरको पछाडि दौडिरहेका छौं। तर धेरैजसो मानिसहरूमा असन्तुष्टि र बेचैनी देखिन्छ। किनभने बाहिरी सम्पत्तिले क्षणिक खुसी त दिन सक्छ, तर स्थायी शान्ति दिन सक्दैन।

बुद्धले जीवनको साँचो धन आत्म-संयम, करुणा, धैर्यता, र सन्तोषमा देख्नुहुन्थ्यो। यदि हामीले यिनलाई आत्मसात गर्न सक्यौं भने, भित्रैबाट धनी बन्न सक्छौं। यस्तो धन न त चोरी हुन्छ, न त नष्ट।

साँचो धनी त्यो हो, जो जे छ त्यसमा सन्तुष्टि पाउँछ, अरूको पीडामा करुणा देखाउँछ, र आफ्नो इच्छाहरूमा संयम राख्न सक्छ। गौतम बुद्धको यो शिक्षाले हामीलाई भन्छ – पैसाभन्दा महत्वपूर्ण हाम्रो दृष्टिकोण हो।

बुद्धको दृष्टिकोण: साँचो धन के हो?
गौतम बुद्धले एक ठाउँमा भनेका छन्:
“सन्तोष परमं धनं।”
यसको अर्थ – सन्तोष नै सबैभन्दा ठूलो धन हो।

उहाँको विचारमा, साँचो धनी त्यो होइन जससँग धेरै सम्पत्ति छ, तर त्यो हो जसले आफूले पाएकोमा सन्तुष्टि अनुभूति गर्छ। किनभने लोभको कुनै अन्त हुँदैन – आज एक घर, भोलि दुई, आज लाख, भोलि करोडको चाहना। यदि हाम्रो मन सधैं ‘अझ बढी’ खोजिरहन्छ भने, हामी कहिल्यै साँचो अर्थमा धनी बन्न सक्दैनौं।

वर्तमान समाजमा सन्देशको महत्त्व
आजको दुनियाँमा मानिसहरू धनको पछि दौडिरहेका छन्। धेरै पैसा कमाउन, महँगा ब्रान्डको वस्तु किन्न, जीवनलाई विलासी बनाउने होड छ। तर यस दौडमा धेरैले मानसिक शान्ति गुमाइरहेका छन् – तनाव, डिप्रेसन, असन्तोष, र सम्बन्धविच्छेदको समस्या बढ्दो छ। यस्तो अवस्थामा बुद्धको सन्देश झनै सान्दर्भिक बन्छ।

के हो जीवनको साँचो सम्पत्ति?
बुद्धले धनका वैकल्पिक रूपहरूको चर्चा गर्नुभएको छ:
धैर्यता – जीवनमा आउने उतारचढावलाई सहन सक्ने शक्ति।
करुणा– अरूप्रति सहानुभूति र माया।
संयम – इच्छाहरूमा नियन्त्रण राख्ने क्षमता।
सन्तोष – जे छ, त्यसमा खुसी हुन जान्ने कला।
यी सबै गुणहरू भित्रबाट आउने धन हुन्। जुन बाहिरी सम्पत्तिले कहिल्यै दिन सक्दैन।