पपकर्न फोक्सोदेखि पपकर्न ब्रेनसम्म, जान्नुहोस् यी अनौठा रोगहरू के हुन् ?

काठमाडौँ – पपकर्न फोक्सो र पपकर्न ब्रेन जस्ता रोगहरू सुन्दा जति अनौठा लाग्छन् त्यति नै अनौठा पनि छन्। स्वास्थ्य विज्ञहरू भन्छन् कि यी दुवै रोगबाट बच्ने एक मात्र उपाय होसियार र सतर्क रहनु हो।

आजकल हाम्रो जीवनशैली, खानपान र दिनचर्या यस्तो बनेको छ कि धेरै अनौठा रोगहरूको जोखिम बढेको छ। यसमा पपकर्न लङ र पपकर्न ब्रेन पनि समावेश छन्। नाम अनौठो र हास्यास्पद लाग्न सक्छ, तर सत्य यो हो कि यी धेरै खतरनाक रोगहरू हुन्। यस लेखमा यी रोगहरू के हुन्, तिनीहरूका कारणहरू, लक्षणहरू, जोखिम कारकहरू र रोकथामका विधिहरू के हुन् भनेर जानौं…

पपकर्न फोक्सो कस्तो रोग हो ?

पपकर्न फोक्सोको वास्तविक नाम ब्रोंकियोलाइटिस ओब्लिटेरेन्स हो। यो एक दुर्लभ तर खतरनाक फोक्सोको रोग हो, जुन विशेष गरी लामो समयसम्म कृत्रिम स्वाद दिने पदार्थहरूको सम्पर्कमा आउने मानिसहरूमा हुन्छ।

माइक्रोवेभ पपकर्न कारखानामा काम गर्ने मानिसहरूको फोक्सो बिग्रन थालेपछि यो रोग प्रकाशमा आएको हो। यसको कारण डायसेटाइल नामक रसायन हो, जुन मक्खन जस्तो स्वाद दिन प्रयोग गरिन्छ।

पपकर्न फोक्सोका लक्षणहरू

खोकी जुन हट्दैन
सास फेर्न गाह्रो हुनु
छाती दुख्ने

यो रोगबाट कसरी बच्ने ?

स्वाद दिने एजेन्टहरू, विशेष गरी डायसेटाइल युक्त स्वादहरूबाट बच्नुहोस् र सावधान रहनुहोस्।
यदि तपाईं त्यस्तो उद्योगमा काम गर्नुहुन्छ भने मास्क र भेन्टिलेसन आवश्यक छ।
स्वाद कारखानाहरूमा भेन्टिलेसन आवश्यक छ।
धूम्रपान र भेपिङबाट बच्नुहोस्।

पपकर्न ब्रेन कति खतरनाक छ ?

पपकर्न ब्रेन भनेको एक क्षण पनि एक ठाउँमा टिक्न नसक्ने मस्तिष्क हो। कहिले यहाँ, कहिले त्यहाँ। मानौं तपाईं टिभीमा आफ्नो मनपर्ने चलचित्र हेर्दै हुनुहुन्छ तर त्यसपछि तपाईंको हातले स्मार्टफोन उठाउँछ र रिल बजाउन थाल्छ वा सामाजिक सञ्जाल प्रयोग गर्न थाल्छ। पपकर्न ब्रेन कुनै चिकित्सा शब्द होइन, तर नयाँ ‘डिजिटल युग सिन्ड्रोम’ हो; जुन डिजिटल संसारमा मानिसहरूको बढ्दो निर्भरताको नाममा राखिएको हो।

जब दिमाग सधैं सामाजिक सञ्जाल, भिडियोहरू, तत्काल सूचनाहरू, खेलहरू र छोटो भिडियोहरूले घेरिएको हुन्छ, तब वास्तविक जीवनमा चीजहरू ढिलो र बोरिंग लाग्न थाल्छन्। मस्तिष्कलाई सधैं उच्च मात्रामा डोपामाइन चाहिन्छ।

२०११ मा, वाशिंगटन विश्वविद्यालयका अनुसन्धानकर्ता डेभिड लेवीले पहिलो पटक मानसिक अवस्थाको लागि ‘पपकर्न ब्रेन’ शब्द प्रयोग गरेका थिए। जब कसैको विचार, ध्यान र दिमाग उफ्रिन्छ, त्यसलाई पपकर्न ब्रेन भनिन्छ। यो तातो भाँडोमा उफ्रँदै छिटो फुट्ने पपकर्न जस्तै हुन्छ। यसले तपाईंको कामको प्रदर्शन र व्यक्तिगत जीवनमा नराम्रो असर पार्न सक्छ।

पपकर्न ब्रेनका लक्षणहरू

एकाग्रताको कमी
वास्तविक जीवनमा खुसी महसुस नगर्ने
निरन्तर बेचैनी र थकान
एकै ठाउँमा बसेर ध्यान केन्द्रित गर्न सक्दैन
मन निरन्तर भौतारिरहन्छ
हरेक मिनेट सामाजिक सञ्जाल जाँच गर्दै

पपकर्न ब्रेनबाट बच्न के गर्ने ?

डिजिटल डिटोक्स गर्नुहोस्; कहिलेकाहीँ सामाजिक सञ्जालको लागि समय तोक्नुहोस्।
हरेक दिन मोबाइल बिना केही समय बिताउनुहोस्।
ध्यान, ध्यान र योगको अभ्यास गर्नुहोस्।
रचनात्मक गतिविधिहरू बढाउनुहोस्
पहिले महत्त्वपूर्ण कामहरू पूरा गर्नुहोस्।
गुणस्तरीय निद्रा पाउनुहोस्।
समय समयमा कामबाट विश्राम लिइरहनुहोस्।