काठमाडौँ। डिहाइड्रेसन भन्नाले शरीरमा आवश्यक मात्राको पानी नहुनु हो। हाम्रो शरीरको लगभग ६०% हिस्सा पानीले बनेको हुन्छ, र पानीको कमीले विभिन्न शारीरिक क्रियाकलापमा गम्भीर असर पार्न सक्छ।
डिहाइड्रेसन के हो?
डिहाइड्रेसन भन्नाले शरीरमा आवश्यक मात्राको पानीको कमी हुनु हो। हाम्रो शरीरको लगभग ६०% हिस्सा पानीले बनेको हुन्छ, र यसले शरीरका महत्त्वपूर्ण कार्यहरू – जस्तै रक्त प्रवाह, खाना पचाउने प्रक्रिया, तापमान नियन्त्रण, विषाक्त पदार्थ निकास आदि – सन्चालन गर्न सहयोग गर्छ। जब शरीरले पर्याप्त पानी पाउँदैन, तब डिहाइड्रेसनको अवस्था उत्पन्न हुन्छ।
डिहाइड्रेसन विभिन्न कारणले हुन सक्छ – अत्यधिक पसिना आउनु (जस्तै: गर्मीमा काम गर्नु), पिसाबको माध्यमबाट धेरै पानी निस्कनु, बान्ता वा पातलो दिसा (डायरिया) हुनु, या पर्याप्त पानी नपिउनु।
यसको लक्षणहरूमा प्यास लाग्नु, मुख सुख्खा हुनु, थकान, टाउको दुखाइ, चक्कर आउनु, पिसाबको रङ गाढा हुनु आदि पर्दछन्। गम्भीर अवस्थामा डिहाइड्रेसनले रक्तचाप घटाउने, मृगौला विकार, चेतनाशक्ति गुम्ने, र ज्यान नै जोखिममा पार्न सक्छ।
डिहाइड्रेसनबाट बच्नको लागि नियमित रूपमा पानी पिउनु, तातो मौसममा वा कसरत गर्दा झन बढी पानी सेवन गर्नु आवश्यक हुन्छ। विशेषगरी बालबालिका, वृद्ध र बिरामी व्यक्तिमा डिहाइड्रेसनको जोखिम बढी हुने भएकाले विशेष ध्यान दिनुपर्छ। पानी पिउनु स्वास्थ्यको मूल चाबी हो।
थकान र कमजोरी
पानीको कमी हुँदा रगत गाढा बन्छ, जसले शरीरमा अक्सिजन र पोषणको प्रवाह घटाउँछ। यसले शरीर थकित र कमजोर बनाउँछ।
टाउको दुख्ने र ध्यान केन्द्रित गर्न नसकिने
मस्तिष्कमा पानीको कमीले स्नायु प्रणालीमा असर गर्छ, जसले टाउको दुखाइ, चक्कर, र एकाग्रता कम हुन सक्छ।
पाचन समस्या
पानीले खाना पचाउने प्रक्रियामा सहयोग गर्छ। डिहाइड्रेसनले कब्जियत (constipation), अम्लता (acidity) जस्ता समस्या निम्त्याउँछ।
शरीरको तापक्रम सन्तुलनमा समस्या
पसीनाबाट ताप सन्तुलन कायम हुन्छ। पानीको कमी हुँदा पसीना आउँदैन, जसले शरीर बढी तत्न थाल्छ र ‘हीट स्ट्रोक’को जोखिम बढ्छ।
मृगौलामा असर
पानी कम हुँदा मृगौलाले विषाक्त पदार्थ राम्रोसँग नफाल्न सक्ने हुन्छ। यसले पथरी वा मृगौलाको समस्या निम्त्याउन सक्छ।
वृद्धहरूमा गम्भीर जोखिम
बूढा उमेरमा प्यास कम लाग्ने हुँदा पानी नपिउनु डिहाइड्रेसनको प्रमुख कारण हो। यसले मानसिक भ्रम, रक्तचाप घट्ने, र अंग विकार जस्ता गम्भीर अवस्था ल्याउन सक्छ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया