यी लक्षणहरू सानो बच्चामा निमोनियाको संकेत हुन सक्छन्, बेवास्ता नगर्नुहोस्

काठमाडौँ – साना बच्चाहरूलाई निमोनियाको जोखिम बढी हुन्छ। ज्वरो र छिटोछिटो सास फेर्नु यसको सामान्य लक्षण हो। यी बाहेक, निमोनिया हुँदा देखा पर्ने केही अन्य लक्षणहरू पनि छन्। ती लक्षणहरू पहिचान गरेर बच्चाको समयमै उपचार गराउनु आवश्यक छ।

सामान्यतया बालबालिकाहरू मौसम परिवर्तन र जाडोमा निमोनियाबाट प्रभावित हुन्छन्। सुरुमा, यसलाई सामान्य ज्वरो मानेर, बच्चालाई ज्वरोबाट केही राहत दिने औषधि दिइन्छ, तर ज्वरो पूर्ण रूपमा निको हुँदैन। यसपछि ज्वरो गम्भीर हुन्छ। त्यसपछि आमाबाबु चिन्तित हुन्छन्। पहिलो लक्षण अर्थात् ज्वरो देखिने बित्तिकै अन्य लक्षणहरूमा ध्यान दिन आवश्यक छ।

बालबालिकामा निमोनियाको मुख्य कारण स्ट्रेप्टोकोकस निमोनिया हो, जसलाई न्यूमोकोकस ब्याक्टेरिया पनि भनिन्छ। यसबाहेक, हेमोफिलस इन्फ्लुएन्जा, माइकोप्लाज्मा निमोनिया, स्टेफिलोकोकस औरियसका कारण पनि बालबालिकालाई निमोनिया हुन सक्छ।

इन्फ्लुएन्जा (फ्लू) र रेस्पिरेटरी सिन्सिटियल भाइरस (RSV) को कारणले पनि बच्चालाई निमोनिया हुन सक्छ। केही दशक अघिसम्म निमोनिया एक घातक रोग थियो। अब निमोनियाको पूर्ण उपचार सम्भव छ। निमोनियाको सुरुवाती चरणमै पहिचान गरी उपचार सुरु गर्नु आवश्यक छ। ताकि बच्चाहरू यो गम्भीर रोगबाट सकेसम्म चाँडो निको हुन सकून्।

यी हुन् सुरुवाती लक्षणहरू
निमोनियाका केही प्रारम्भिक लक्षणहरू हुन्छन्। तिनीहरूलाई तुरुन्तै पहिचान गरी उपचार सुरु गर्नुपर्छ। यसमा ज्वरोसँगै छिटो सास फेर्न र सास फेर्न गाह्रो हुनु समावेश छ। छाती दुख्ने। खोकी र सामान्य भाषामा, करङहरू चल्नु। यदि बच्चामा यी लक्षणहरू देखिएमा, तुरुन्तै डाक्टरलाई सम्पर्क गरेर उपचार सुरु गर्नुपर्छ। अहिले पनि देशमा निमोनियाका कारण मृत्यु हुने बालबालिकाको संख्या धेरै छ।

यसरी आफ्नो सुरक्षा गर्नुहोस्
बालबालिकालाई निमोनियाबाट बचाउन न्युमोकोकल कन्जुगेट (PVC) खोप दिइन्छ। यो खोप २ देखि ३ महिनाको उमेरमा बच्चालाई दिइन्छ। यसको धेरै मात्राहरू छन्। यो खोपले बालबालिकालाई निमोनियाबाट धेरै हदसम्म सुरक्षा प्रदान गर्दछ।

सरकारले यो खोपलाई पनि आफ्नो खोप कार्यक्रममा समावेश गरेको छ। निजी अस्पताल वा क्लिनिकहरूमा यो खोप धेरै महँगो हुन्छ, तर सरकारी अस्पतालहरूमा यो खोप बालबालिकालाई नि:शुल्क दिइन्छ।