रक्सी किन खाने ? उमेरअनुसार एक दिनमा कति खाने ?

काठमाडौँ। रक्सी मानिसहरूले विभिन्न कारणले पिउँछन्।  जस्तै सामाजिक जमघट, तनाव कम गर्न मनोरञ्जनको लागि वा बानी परेका कारण पिउँछन्।

सीमित मात्रामा रक्सी सेवन गर्दा केही फाइदा हुन सक्छ। जस्तै हृदय स्वास्थ्य सुधार र तनाव कम हुनु। तर, अत्यधिक सेवनले कलेजो खराब पार्ने, मुटु रोग बढाउने, मानसिक स्वास्थ्य बिगार्ने, र लत लाग्ने खतरा ल्याउन सक्छ।

उमेर, स्वास्थ्य अवस्था, र वातावरण अनुसार यसको असर फरक पर्न सक्छ। यदि पिउनैपर्ने भए, मितब्ययी रूपमा सेवन गर्नु उचित हुन्छ। अत्यधिक वा नियमित सेवनले दीर्घकालीन समस्या निम्त्याउन सक्छ । त्यसैले सतर्कता आवश्यक छ।

रक्सी पिउने निर्णय व्यक्तिगत भए पनि, यसको स्वास्थ्यमा पर्ने असर उमेर, लिंग, शरीरको तौल, र स्वास्थ्य अवस्थाका आधारमा फरक हुन सक्छ।

रक्सी सेवनका मुख्य कारणहरू:
-सामाजिक: साथीभाइ वा परिवारसँग रमाइलो गर्न
-तनाव कम गर्न: केही मात्रामा सेवन गर्दा तनाव हल्का गर्न सक्छ
-स्वास्थ्य लाभ:  रातो रक्सी (Red Wine) मा पाइने एन्टिअक्सिडेन्टले हृदय स्वास्थ्य सुधार गर्न सक्छ
-मनोरञ्जन: पार्टी, उत्सव वा विशेष अवसरमा

शारीरिक फाइदा:
-हृदय स्वास्थ्य सुधार: न्यून परिमाणमा सेवन गरिने रातो रक्सीमा पाइने रेस्भेराट्रोल (Resveratrol) नामक तत्वले मुटुको रक्तनली सफा राख्न मद्दत गर्छ।
-रक्तसञ्चार सुधार:  रक्सीले शरीरको रक्तसञ्चार सहज बनाउन सक्छ, जसले उच्च रक्तचाप कम गर्न सहयोग पुर्याउँछ।
-मधुमेह नियन्त्रण: केही अध्ययनहरूले देखाएको छ कि मितब्ययी रक्सी सेवनले टाइप-२ मधुमेहको सम्भावना घटाउन सक्छ।

मानसिक र सामाजिक फाइदा:
-तनाव कम गर्न सहयोगी: केही मात्रामा सेवन गर्दा रक्सीले दिमागलाई रिल्याक्स गर्न सक्छ।
-सामाजिक सम्बन्ध सुधार :पार्टी, विवाह, वा अन्य सामाजिक कार्यक्रममा रक्सीले मानिसहरूलाई खुला रूपमा कुराकानी गर्न मद्दत गर्न सक्छ।
-रचनात्मक सोचलाई प्रेरित गर्न सक्छ: केही मानिसहरूका लागि रक्सीले सिर्जनात्मक सोच र कलात्मक अभिव्यक्तिलाई बढावा दिन सक्छ।

रक्सी पिउँदा हुने बेफाइदाहरू 
अत्यधिक रक्सी सेवनले गम्भीर स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छ।

 शारीरिक बेफाइदा:
-कलेजोमा असर:  धेरै रक्सी पिउनाले कलेजो खराब हुन्छ र सिरोसिस (Liver Cirrhosis) जस्तो रोग निम्त्याउन सक्छ।
-मुटु रोगको सम्भावना: अत्यधिक सेवनले उच्च रक्तचाप, मुटुको धमनी खुम्चिनु, र हृदयघातको जोखिम बढाउँछ।
-क्यान्सरको सम्भावना : दीर्घकालीन रूपमा रक्सी सेवन गर्दा मुख, घाँटी, कलेजो, र आन्द्रामा क्यान्सरको जोखिम बढ्छ।
-पाचन प्रणालीमा असर: रक्सीले पेट र आन्द्रामा अल्सर तथा अपच (Acid Reflux) को समस्या ल्याउन सक्छ।

मानसिक र सामाजिक बेफाइदा:
-डिप्रेसन र तनाव बढ्न सक्छ:  अल्कोहलले सुरुमा तनाव कम गरे जस्तो देखिए पनि, दीर्घकालीन रूपमा डिप्रेसन र चिन्ता बढाउँछ।
-निद्रा समस्या : अत्यधिक रक्सी पिउँदा निद्रा नलाग्ने वा अनियमित निद्रा हुने समस्या हुन्छ।
-लत लाग्ने सम्भावना: बारम्बार रक्सी पिउँदा शरीरमा निर्भरता (Addiction) बढ्न सक्छ, जसले भविष्यमा मानसिक तथा शारीरिक समस्या निम्त्याउँछ।
-परिवार र समाजमा समस्या – धेरै रक्सी पिउँदा पारिवारिक कलह, हिंसा, अनि दुर्घटनाको सम्भावना बढ्छ।

कानुनी र सामाजिक असरहरू:
-गाडी चलाउँदा दुर्घटनाको सम्भावना : रक्सी सेवनपछि गाडी चलाउँदा चेतना कम हुने भएकाले दुर्घटना हुने सम्भावना धेरै हुन्छ।
-काममा असर: अत्यधिक रक्सी सेवन गर्ने व्यक्तिहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्न समस्या आउँछ, जसले अध्ययन वा कामको क्षमतामा असर पार्छ।
-समाजमा गलत छवि: धेरै मदिरा पिउने व्यक्तिलाई समाजले नकारात्मक रूपमा हेर्न सक्छ, जसले सामाजिक प्रतिष्ठामा असर पुर्याउँछ।

उमेरअनुसार एक दिनमा कति रक्सी पिउनु उचित?
स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूले सामान्य रूपमा तल उल्लेखित परिमाणलाई सुरक्षित मान्छन्।

पुरुष एक दिनमा कति रक्सी पिउनु
१८ वर्षमुनि- रक्सी सेवन नगर्नु उत्तम (स्वास्थ्यमा असर)
१८-२५ वर्ष- हप्तामा ३-४ पटक, प्रति दिन १ ड्रिंकसम्म
२५-४५ वर्ष- दैनिक १-२ ड्रिंक (५% अल्कोहल)
४५-६५ वर्ष- दैनिक १ ड्रिंक (मधुमेह वा मुटु रोग भए नपिउनु)
६५+ वर्ष- रक्सी सेवन नगर्नु उत्तम, सकेसम्म कम मात्रामा

महिला एक दिनमा कति रक्सी पिउनु)
१८ वर्षमुनि – रक्सी सेवन नगर्नु उत्तम
१८-२५ वर्ष- हप्तामा २-३ पटक प्रति दिन १ ड्रिंकसम्म
२५-४५ वर्ष- दैनिक १ ड्रिंक (५% अल्कोहल)
४५-६५ वर्ष-दैनिक १ ड्रिंक (अत्यधिक भए स्वास्थ्य जोखिम)
६५+ वर्ष- रक्सी सेवन नगर्नु उत्तम, सकेसम्म कम मात्रामा

१ ड्रिंक भनेको के हो?
-बियर – ३३०ml (एक बोतल)
-वाइन – १५०ml (एक गिलास)
-हार्ड ड्रिंक (विस्की, रम, भोड्का) – ४५ml (एक सर्ट)

कति पिउने र कहिले नपिउने?
-सीमित परिमाणमा मात्र सेवन गर्नुपर्छ।
-१८ वर्षमुनिका लागि रक्सी हानिकारक छ।
-गर्भवती वा दीर्घरोगी व्यक्तिले रक्सी सेवन गर्नु उचित छैन।
-एकैपटक धेरै पिउनु अत्यन्तै हानिकारक हुन्छ।
-यदि तपाईंलाई रक्सीको लत लाग्न सक्छ भन्ने लाग्छ भने सुरु नै नगर्नु राम्रो।