चाणक्य नीति : धन, श्रीमती वा आफ्नै जीवन पहिला कसलाई बचाउने ?

काठमाडौँ – जीवनमा सुख, दुःख र प्रतिकूल परिस्थितिको सामना गर्नु स्वाभाविक हो। कठिन समयमा लिइएका निर्णयहरूले हाम्रो भविष्यलाई असर गर्छ। आचार्य चाणक्यले चाणक्य नीतिमा बताएका छन्, प्रतिकूल परिस्थितिमा पहिले कसको रक्षा गर्नुपर्छ।

जीवनमा कठिन र कठिन समय आउनु अपरिहार्य छ। सुख र दुःख जीवनको एक महत्वपूर्ण भाग हो। तर कठिन समयमा हामीले कस्तो निर्णय लिन्छौं भन्ने कुराले हामीलाई धेरै फरक पार्छ, किनकि यस्तो अवस्थामा लिइने निर्णयले हाम्रो भावी जीवन निर्धारण गर्छ।

त्यसैगरी आचार्य चाणक्यले आफ्नो नीति पुस्तकमा प्रतिकूल परिस्थितिमा व्यक्तिले पहिले के गर्नुपर्छ भनेर व्याख्या गरेका छन्। यो कुरा बुझ्ने व्यक्तिले जीवनमा कहिल्यै कुनै समस्याको सामना गर्नु पर्दैन। उसको जीवन परिवर्तन हुन्छ। उनले चाणक्य नीतिको पहिलो अध्यायको छैठौं श्लोकमा बताएका छन्, कठिन समयमा व्यक्तिले कुन कुराको रक्षा गर्नुपर्छ।

संकटको समयमा, म राष्ट्रको सम्पत्ति र सम्पत्तिको रक्षा गर्छु।
म मेरो आत्मालाई निरन्तर रक्षा गर्छु र तपाईंलाई दिन्छु।

यस श्लोकको अर्थ कठिन समयमा पैसाको सुरक्षा गर्नुपर्छ भन्ने हो। श्रीमतीको रक्षा गर्नु पैसा भन्दा धेरै महत्त्वपूर्ण छ, तर जब आफ्नो रक्षा गर्ने कुरा आउँछ, पहिले आफ्नो रक्षा गर्नुपर्छ, पैसा र श्रीमतीलाई छोडेर।

आफ्नो धनको रक्षा गर्नुहोस्
चाणक्य नीतिका अनुसार जीवनमा कठिन समय आउँदा सबैभन्दा पहिले पैसाको सुरक्षा गर्नु पर्छ, किनकि प्रतिकूल परिस्थितिमा पनि पैसा मानिसको लागि धेरै उपयोगी हुन्छ। यस्तो अवस्थामा सुख होस् वा दुःख, पैसा बचत गरेर एकै ठाउँमा राख्नुपर्छ। यसबाहेक, आजको समयमा, व्यक्तिको धेरै कामहरू पैसाको मद्दतले मात्र पूरा हुन्छन्।

आफ्नी श्रीमतीलाई बचाउनुहोस्
चाणक्य नीतिका अनुसार, यदि आफ्नी श्रीमतीको रक्षा गर्ने कुरा आउँछ भने, पहिले धनको त्याग गरेर उनको रक्षा गर्नुपर्छ, किनकि श्रीमती परिवारको गौरव हुन्। आफ्नो सम्मान जोगाउन, पैसाको सुरक्षामा सम्झौता गर्नु हुँदैन। यदि श्रीमतीले तपाईंको जीवन छोडेर गइन् भने पैसाको कुनै मूल्य हुँदैन।

आफूलाई सुरक्षित राख्नुहोस्
आचार्य चाणक्य भन्छन् कि जब आफ्नो सुरक्षाको कुरा आउँछ, मानिसले पहिले आफ्नो सुरक्षा गर्नुपर्छ। यस्तो अवस्थामा, पैसा र श्रीमतीको चिन्ता गर्नुको सट्टा, पहिले आफ्नो सुरक्षाको चिन्ता गर्नुपर्छ किनभने जब व्यक्ति सुरक्षित हुन्छ तब मात्र उसले आफ्नी श्रीमती र पैसाको सुरक्षा गर्न सक्षम हुन्छ।