काठमाडौँ – राष्ट्रिय रक्तअल्पता दिवस हरेक वर्ष मार्च २१ मा मनाइन्छ। यस दिनको उद्देश्य शरीरमा रातो रक्त कोष वा हेमोग्लोबिनको कमी हुँदा हुने रक्तअल्पताको बारेमा जागरूकता जगाउनु हो। एक अध्ययनका अनुसार पछिल्लाे समय पुरुषको तुलनामा महिलामा रक्तअल्पता बढी देखिन्छ।
यसमा विभिन्न कारकहरूले भूमिका खेल्छन्। पुरुषको तुलनामा महिलामा रक्तअल्पता धेरै बढी हुन्छ। यो लैङ्गिक भिन्नता मुख्यतया जैविक, पोषण र सामाजिक-आर्थिक कारणहरूले गर्दा हो।
यसको प्रमुख कारण महिनावारी र त्यसबाट हुने नियमित रगतको कमी हो। विशेष गरी रजोनिवृत्ति भएका महिलाहरूमा। गर्भावस्थामा नै जोखिम बढ्छ किनभने भ्रूणको विकासको लागि शरीरलाई बढी फलाम चाहिन्छ।
यसको अतिरिक्त, महिलाहरूमा सामान्यतया पुरुषहरूको तुलनामा कम फलामको भण्डार हुन्छ। आहारको अवस्था वा प्रतिबन्धका कारण, विशेष गरी कम फलामयुक्त खाना खाने समाजहरूमा।
महिलाहरूमा रक्तअल्पताको अर्को महत्त्वपूर्ण कारण खराब खानपान हो। धेरैजसो महिलाहरू, विशेष गरी कम आय भएका सेटिङहरूमा, रातो मासु, पातदार तरकारी र गेडागुडी जस्ता फलामले भरिपूर्ण खाद्य पदार्थहरू उपभोग गर्न असमर्थ हुन्छन्।
रातो रक्त कोशिकाहरूको संश्लेषणको लागि महत्त्वपूर्ण भिटामिन बी-१२ र फोलिक एसिड जस्ता अन्य पोषक तत्वहरूको कमी। समस्यामा पनि योगदान पुर्याउँछन्। पोषक तत्वको अवशोषणलाई असर गर्ने आन्द्राको अवस्था वा मिर्गौला रोग जस्ता दीर्घकालीन रोगहरूले पनि केही अवस्थामा रक्तअल्पता निम्त्याउन सक्छ।
शरीरमा हेमोग्लोबिन कम हुँदा रक्तअल्पताको जोखिम बढ्छ। हेमोग्लोबिन एक प्रकारको प्रोटिन हो, जसले शरीरको काम गर्न मद्दत गर्छ। यसले शरीरमा रातो रक्त कोषहरू बढाउँछ र रक्त कोषहरूमा अक्सिजनको प्रवाह कायम रहन्छ।
शरीरमा आइरनको मात्रा कम हुँदा यो समस्या बढ्छ। अत्यधिक क्याफिन, चुरोट र रक्सीले पनि रक्तअल्पता निम्त्याउन सक्छ, किनकि यसका कारण शरीरले फलामलाई राम्रोसँग अवशोषित गर्न सक्दैन।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया