हर्निया रोगको सही उपचार पहिचान कसरी गर्ने ?

काठमाडौँ – हर्निया वा जसलाई सामान्यतया हर्निया भनेर चिनिन्छ त्यो गाँठो हो जुन शरीरको कुनै अंग कमजोर वरपरको तन्तुबाट निस्कँदा देखा पर्दछ। यदि उपचार नगरिएमा, हर्नियाले रक्त प्रवाह अवरुद्ध हुन सक्छ जसले गर्दा तन्तुको मृत्यु हुन सक्छ।

हर्निया तब हुन्छ जब कुनै आन्तरिक अंगले कमजोर मांसपेशी र तन्तुहरूमा गाँठोमा धकेल्छ। यसको मुख्य कारण भनेको अत्यधिक मात्रामा गरिने कडा गतिविधिहरू हुन्, जस्तै तौल उठाउनु। सामान्यतया, मानिसहरूलाई थाहा छ कि यो रोगले वयस्क पुरुषहरूलाई मात्र असर गर्छ।

सबै हर्नियालाई शल्यक्रियाको आवश्यकता पर्दैन, हर्नियासँग कसरी व्यवहार गर्ने भन्ने कुरा प्रकारमा निर्भर गर्दछ। डाक्टरहरूले औषधि लेख्न वा शल्यक्रिया गर्न सक्छन्।

हर्नियाका कारणहरू

हर्निया तब हुन्छ जब कुनै अंग कमजोर वरपरको तन्तुबाट बाहिर निस्कन्छ। कारणहरू फरक हुन सक्छन्, जसमा समावेश छन्:

बुढ्यौली वा बुढ्यौली
प्रायः भारी तौल उठाउने
पेटको शल्यक्रिया गराउने
अधिक तौल वा मोटोपना
पुरानो खोकी
कब्जियत

हर्निया वा हर्नियाबाट पीडित हुने व्यक्तिको जोखिम बढाउन सक्ने कारकहरू छन्, जसमा समावेश छन्:

समयपूर्व जन्मनु वा कम जन्म तौल भएको
हर्निया भएको परिवार हुनु
गर्भावस्थाको कारणले पेटको भित्तामा बढ्दो दबाब अनुभव गर्नु
हर्निया मर्मत शल्यक्रिया गर्नु भएको

डाक्टरलाई कहिले भेट्ने ?

हर्नियाका लक्षणहरू अनुभव भएमा आफ्नो डाक्टरसँग जाँच गर्नुहोस्। निम्न अवस्थामा तुरुन्तै जाँच र उपचार गर्नुपर्छ:

पीडा अचानक देखा पर्छ र गम्भीर महसुस हुन्छ
हर्नियाको गाँठो बैजनी वा कालोमा परिवर्तन हुन्छ
हर्नियाको गाँठो पीडादायी र कडा हुन्छ
दिसा गर्न वा हावा चलाउन गाह्रो हुन्छ
गम्भीर वाकवाकी र बान्ता
ज्वरो

औषधि

हर्निया भएका बिरामीहरूले यी औषधिहरूले लक्षणहरू कम गर्न पेटको एसिड कम गर्न काम गर्छन्। निर्धारित औषधिका केही प्रकारहरू हुन्:

एन्टासिडहरू
H-2 रिसेप्टर विरोधीहरू
प्रोटोन पम्प अवरोधकहरू (PPIs)

अपरेसन

हर्नियाको उपचारको लागि शल्यक्रिया खुला शल्यक्रिया वा किहोल सर्जरी (ल्याप्रोस्कोपिक) द्वारा गर्न सकिन्छ। हर्नियाको उपचार गर्न डाक्टरहरूले गर्न सक्ने धेरै शल्यक्रिया विधिहरू छन्, अर्थात्:

हर्नियोटोमी

हर्नियाको थैली हटाउन पेटमा चीरा बनाएर हर्नियोटोमी गरिन्छ।

हर्नियोरेफी

हर्नियोटोमीमा जस्तै, पेटको पर्खाललाई बलियो बनाउन हर्निया बाहिर निस्कने क्षेत्र सिलाई गरेर हर्नियोरेफी गरिन्छ।

हर्नियोप्लास्टी

हर्नियोप्लास्टीमा, डाक्टरले हर्निया बाहिर निस्कने प्वाल बन्द गर्न कृत्रिम जाली प्रयोग गर्नेछन्।