हप्तामा एक दिन व्रत बस्नुको धार्मिक तथा वैज्ञानिक कारण के छ ?

काठमाडौँ – घरमा ठूलाबडाले हामीलाई प्रायः पूजा गर्न र व्रत बस्न आग्रह गर्नुहुन्छ। यसको सम्बन्ध धार्मिक मात्र नभएर स्वास्थ्यसँग पनि जोडिएको छ ।

हिन्दू धर्मसँग जोडिएका धेरै परम्परा, विश्वास र नियमहरू छन्, जुन शताब्दीयौंदेखि पालना हुँदै आएको छ। आज पनि मानिसहरू यी परम्परा र मान्यताहरू पालन गर्छन्। तर आधुनिक युगमा कतिपयले परम्परा र विश्वासलाई रूढिवाद भनेका छन् । जबकि हिन्दू धर्मका धेरै आस्था र परम्पराको वैज्ञानिक कारण पनि दिइएको छ । यी मध्ये एक हो उपवास।

घरका ठूलाबडा वा हजुरआमाले प्रायः पूजा वा व्रत आदि गर्न जोड दिनुहुन्छ। व्रत राख्नु वा पूजा गर्नुको धार्मिक महत्व मात्र नभई व्रतका धेरै शारीरिक फाइदा पनि छन् । हजुरआमासँगै विज्ञानले पनि यसलाई विश्वास गर्छ।

हजुरआमाका यी शब्दहरू तपाईंलाई अनौठो वा भ्रम लाग्न सक्छ। तर यसको कारण र फाइदा पनि शास्त्र र विज्ञानमा वर्णन गरिएको छ। हजुरआमाले दिएको उपदेशलाई पालना गर्नुभयो भने सुखी रहनुहुनेछ र भविष्यमा हुने अशुभ घटनाबाट बच्नुहुनेछ । आउनुहोस् किन व्रत बस्नु पर्छ र व्रत बस्नुको पछाडिको धार्मिक तथा वैज्ञानिक कारण के छ जानाैं ।

उपवासको धार्मिक दृष्टिकोण

ज्योतिषी अनिश व्यासले हिन्दू धर्ममा वर्षभरि धेरै चाडपर्व हुने गरेको बताउँछन्, जसमा व्रत बस्ने चलन रहेको छ । चाडपर्वसँगै मानिसहरु बिहीबार, मंगलबार जस्ता साप्ताहिक व्रत बस्छन् । हिन्दू धर्म मात्र होइन मुस्लिम धर्मावलम्बीहरूले पनि रमजानलगायतका अवसरमा उपवास बस्ने चलन छ ।

अन्य धर्महरूमा पनि विशेष तिथीहरूमा व्रत बस्ने गरिन्छ। धार्मिक दृष्टिले हेर्दा व्रत बस्दा शरीर र मनको शुद्धि हुन्छ, देवी-देवताबाट आशीर्वाद प्राप्त हुन्छ र व्रत बसेको उद्देश्य पनि पूरा हुन्छ।

हप्तामा एक पटक उपवास बस्नु किन आवश्यक छ ?

स्वास्थ्य विज्ञहरुका अनुसार शारीरिक क्षमता अनुसार एक साता, एक महिना वा बेलाबेलामा व्रत बस्न सकिन्छ । तर यदि तपाईं पूर्णतया स्वस्थ हुनुहुन्छ भने हप्तामा एक पटक उपवास बस्नुहोस्। हप्तामा एक पटक उपवास बस्नु शरीरका लागि निकै फाइदाजनक हुन्छ ।

जब हामी उपवासको समयमा केही खाँदैनौं वा पिउँदैनौं, यसले शरीरबाट विषाक्त पदार्थहरू बाहिर निकाल्छ, जसले सामान्य तौल, चयापचयलाई कायम राख्न मद्दत गर्दछ र दीर्घकालीन रोगहरू हुने जोखिमलाई कम गर्छ। त्यसैले स्वास्थ्य विशेषज्ञदेखि हजुरआमासम्म सबैले हामीलाई हप्ताको एक दिन उपवास बस्न सल्लाह दिन्छन्।