पुरुषभन्दा महिलामा हृदयाघात कति फरक छ, जान्नुहोस् खतरा र भिन्नता

काठमाडौँ – हृदयघात एक घातक अवस्था हो, हृदयाघातका लक्षण र प्रभाव पुरुष र महिलामा फरक फरक हुन सक्छ, त्यसैले केही लक्षणहरू देखिए सही समयमा पहिचान गरी समयमै उपचार गराउनु आवश्यक छ।

विश्वमा पुरुष र महिलाको मृत्युको सबैभन्दा ठूलो कारण मुटु रोग हो । धेरै अनुसन्धानले पुरुषको तुलनामा महिलामा हृदयघातको चेतावनी संकेतलाई बढी बेवास्ता गरेको देखाएको छ। पुरुषको तुलनामा महिलामा यसको लक्षण धेरै हल्का हुन्छ, त्यसैले उनीहरूले यसलाई राम्ररी बुझ्न सक्दैनन् र उपचारमा ढिलाइ हुन सक्छ।

विज्ञहरुका अनुसार पुरुष र महिलामा मुटु रोगको सामान्य लक्षण छाती दुख्नु वा असहज हुनु हो तर यो लक्षण धेरै महिलामा फरक–फरक देखिने गर्दछ । यस्तो अवस्थामा महिला र पुरुषमा हुने हृदयाघातको मुख्य भिन्नता जानौँ ।

के पुरुषको तुलनामा महिलामा हृदयघातको जोखिम कम हुन्छ ?

स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार पुरुषको तुलनामा महिलामा हृदयघात हुने औसत उमेर १० वर्ष ढिलो भए पनि मृत्युदरमा कमी आउन सकेको छैन । विशव स्वास्थ्य संगठन ‘डब्ल्यूएचओ’को २०१० को रिपोर्ट अनुसार महिलाहरूमा मृत्युको सबैभन्दा सामान्य कारण कोरोनरी हृदय रोग ( सीएचडी ) हो।

रिपोर्टका अनुसार ६५ वर्षपछि उनीहरूमा हृदयघात र अन्य मुटुसम्बन्धी रोगको जोखिम पुरुषमा सरह हुन्छ। महिलामा हुने हृदयाघात पुरुषको तुलनामा झण्डै दोब्बर छिटो घातक हुन्छ ।

महिलाहरुमा रजोनिवृत्ति अघि र पछि हृदय रोगमा प्रभाव

रजोनिवृत्तिको कारण, तौल बढ्छ, पेटमा बोसो जम्मा हुन्छ, मधुमेहको जोखिम र उच्च कोलेस्ट्रोल बढ्छ। जसका कारण हृदयाघातको जोखिम पनि बढ्छ । समयपूर्व रजोनिवृत्तिले हृदयघात र हृदयघातको जोखिमलाई उल्लेखनीय रूपमा बढाउँछ। Polycystic ovary disease ( पीसीएचडी ) र हर्मोन थेरापीले पनि महिलामा मुटु रोगको जोखिम बढाउन सक्छ।

कुन महिलालाई हृदयघातको जोखिम बढी हुन्छ ?

गर्भनिरोधक चक्कीले रगत जम्ने, उच्च रक्तचाप, हृदयाघात र स्ट्रोकको जोखिम बढाउन सक्छ। धुम्रपान गर्ने, उच्च रक्तचाप र उच्च कोलेस्ट्रोल भएका महिलाहरू बढी जोखिममा हुन्छन्। त्यसैले यस्ता महिलाहरु बढी सचेत हुनुपर्छ ।

महिलाहरुमा हृदयघातको लक्षण

महिलामा हृदयाघातका लक्षणहरू अलि फरक हुन्छन्, जसका कारण उनीहरूले राम्ररी पहिचान गर्न सक्दैनन्। छाती दुख्नुको सट्टा, उनीहरूलाई सास फेर्न गाह्रो हुने, बङ्गारा र काँधमा दुख्ने, वाकवाकी लाग्ने, बान्ता हुने, बेहोस हुने, चक्कर लाग्ने र अल्छी हुने जस्ता समस्या हुन सक्छन्। यस्तो अवस्थामा नियमित रूपमा परीक्षण गर्नुपर्छ।

पुरुष र महिला बीच हृदयघातमा मुख्य भिन्नता

पुरुषहरूमा हृदयघातका लक्षणहरू सामान्यतया स्पष्ट हुन्छन्, जस्तै छातीमा दुखाइ वा दबाब, दुखाइ वा बायाँ हातमा झनझन, र सास फेर्न गाह्रो हुन्छ। महिलाहरूमा हुँदा, हृदयघातका लक्षणहरू अधिक अस्पष्ट हुन सक्छन्, जस्तै ढाड दुख्ने वा दबाब, पेट दुख्ने वा असुविधा, र सास फेर्न गाह्रो।

पुरुषहरूमा हृदयघातको मुख्य कारणहरू उच्च रक्तचाप, उच्च कोलेस्ट्रोल, धुम्रपान र मधुमेह हुन्, जबकि महिलाहरूमा हृदयघातको मुख्य कारणहरू उच्च रक्तचाप, उच्च कोलेस्ट्रोल, मधुमेह र मोटोपना हुन्।

पुरुषहरूमा हृदयघातका लक्षणहरू सामान्यतया 30 मिनेटदेखि 2 घण्टासम्म रहन्छ, जबकि महिलाहरूमा यो 1 घण्टादेखि 4 घण्टासम्म रहन सक्छ।

हृदयघात पछिको हेरचाह पुरुष र महिला दुवैको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छ, यस्तो अवस्थामा तनाव कम गर्न नियमित व्यायाम, स्वस्थ आहार र योग-ध्यान गर्नुपर्छ।

पुरुष र महिला दुवैको लागि हृदयघातको जोखिम कम गर्न जीवनशैली परिवर्तन गर्नुपर्छ।