के तपाईं जग्गा किन्दै हुनुहुन्छ ? यी पाँच कुरामा ध्यान दिनुहोस्

काठमाडौँ– भनिन्छ सम्पत्ति भनेपछि महादेवको पनि त्रिनेत्र हुन्छ । सायद यसैले गर्दा पनि होला अधिकांश मानिस सम्पत्ति कमाउन र जोहो गर्न लालाहित हुन्छन् ।

आफूले कमाएको सम्पत्ति त भइहाल्यो । केही व्यक्ति त अरुले कमाएको सम्पत्तिमा पनि आँखा लगाइहाल्छन् ।
यस्ता मानिसहरु तपाईंले किन्नु भएको सम्पत्तिमा पनि हक दावी गर्न आउँछन् ।

यसको लागि उनीहरुले विभिन्न बाहना बनाइरहेका हुन्छन् । केहीले त जग्गा पाउनको लागि भए पनि विभिन्न जालसाझी गरिरहेका हुन्छन् ।

कतिपय अवस्थामा त अरुले नै खरिद गरिसकेको सम्पत्तिमा हामीले लगानी गरिरहेका हुन्छौँ । जुन कुरा हामीले त्यो सम्पत्ति खरिद गरिसकेपछि मात्रै थाहा पाएका हुन्छौँ । यसका साथै केही सम्पत्ति त बजारमा एक वा बढी पटक ट्रेड गरिसकेको हुन्छ ।

जुन विभिन्न प्रयोगमा पनि आएका हुन्छन् । तर यस्तो अवस्थाबाट जोखिन सम्पत्ति खरिद गर्दा हामी सचेत हुनुपर्छ । यस्तो अवस्थामा के गर्ने त ?
विज्ञहरुका अनुसार हामीले जस्तो सुकै सम्पत्ति खरिद गर्दा राम्रोसँग परिक्षण गर्नुपर्ने हुन्छ । यस्तो अवस्थामा हामी साबधानी भएर काम गर्नुपर्ने हुन्छ । आज हामी तपाईंलाई सम्पत्ति खरिद गर्दा ध्यान दिनु पर्ने कुराहरुको बारेमा जानकारी दिने छौँ ।

जग्गाको मौलिक कागजातको बारेमा सोध्ने

जग्गा खरिद गर्नुअघि सोको मालिकले तपाईंलाई मौलिक कागजातहरु देखाउँदैनन् । क्षणिक रुपमा देखाए पनि सो कागज तपाईंलाई दिँदैन । तर तपाईंले उनीहरुलाई सो कागज देखाउनका लागि अनुरोध गर्न सक्नुहुन्छ । यसका साथै सम्पत्ति खरिदको लागि बैना दिएपछि सो जग्गाको मौलिक कागजात फोटोकपी गरेर पनि लिन सक्नुहुन्छ ।

यसले ती कागजातहरु वास्तविक हुन् वा होइनन् भन्नेबारे जानकारी लिन सक्नुहुन्छ । तपार्इंले धेरै सोच विचार गरेर पनि हेर्न सक्नुहुन्छ । यसबाट तपार्इंले सो जग्गा हालसम्म कति पटक किनबेच भयो, जग्गाको प्रयोग र अवस्थाबारे पनि जानकारी लिन सक्नुहुन्छ ।

जग्गाको मालिक परिक्षण गर्ने

जग्गा खरिद र बिक्रीमा मालिक अनिवार्य हुन्छ । सोही मालिकले मात्रै सम्पत्ति बेच्ने अधिकार पाएको हुन्छ । जुन उनले हकदावी गर्दै आएको हुन्छ । त्यो सम्पत्तिको मालिक को हो ?, उनले सम्पत्ति कसरी प्राप्त गरेको छ, लगायतको विषय जग्गा किन्दा हेर्नुपर्ने हुन्छ । सो सम्पत्तिको मालिकको प्रकृति कस्तो छ ?

सम्बन्धित देशको प्रावधान अनुरुप स्वामित्व ग्रहण गरेको हो या होइन त्यो बारे बुझ्न आवश्यक हुन्छ । यी कुरा सम्बन्धित कार्यालयमा गएर पनि जानकारी लिन सक्नुहुन्छ ।

बिक्रेतालाई पुष्टि गर्ने

सम्पत्तिको मालिक पुष्टि भएपछि खरिदकर्ताको बारेमा पनि आवश्यक जानकारी लिनुपर्छ । खरिदवालाले कस्तो पैसाले जग्गा खरिद गर्न लागेको हो ? त्यो सम्पत्तिमा कुनै प्रकारको सह स्वामित्व छ वा छैन ।

सो सम्पत्ति बेच्न अधिकार एक जनालाई मात्रै छ की छैन ? मानसिक रुपमा रोगीबाट खरिद गरिएको सम्पत्तिले कुने पनि समस्या पार्न सक्छ । त्यसैले विक्रेताको मानसिक अवस्थाको बारेमा पनि जानकारी लिन आवश्यक छ ।

यी कुराको परिक्षण गरिसकेपछि सम्पत्तिमा के निर्माण गर्न सकिन्छ । कसरी प्रयोग गर्न सकिन्छ भनेर पनि परिक्षण गर्न सकिन्छ । केही सम्पत्तिको मालिक र स्वामित्वको आधारमा क्लियर भए पनि प्रयोग गर्न नमिल्ने खालको पनि हुन सक्छ ।

बिक्री पत्र र चेक जाँच गर्ने

बिक्री पत्र जसमा विभिन्न सर्त अनुसारको मूल्य निर्धारण गरिएको हुन्छ । यस कागजातमा सम्पत्तिको आकार र प्रयोगको कुरा पनि उल्लेख गरिएको हुन्छ । बिक्रीपत्र बनाउँदा कागजात एकतर्फी मात्रै नहोस् भन्ने कुरालाई ध्यान दिन हुँदैन । सम्पत्ति खरिद गर्नु अघि कुनै बक्यौता तिर्न बाँकी छ की त्यो कुरालाई पनि ध्यान दिनुपर्छ ।

कब्जा प्रमाणपत्र र प्रमाणीकरण

जग्गा खरिद गर्नको लागि अन्तिम भुक्तानी गर्नुभन्दा अगाडि सो जग्गा मालिकको नाममा छ वा छैन पुन परिक्षण गर्नुहोला । यदि कुनै भाडामा लिने वा दिने काम भएको छ भने सो खरिद गर्नु अगाडि नै छोड्न लगाउनु पर्छ ।

त्यस पछि मात्रै सम्पत्तिको विक्रेताको कब्जामा भएको मान्न सकिन्छ । अझ सम्पत्ति किन्नुभन्दा अगाडि कुनै पनि दैनिक पत्रिकामा सोबारे विज्ञापन गर्नु राम्रो मानिन्छ । यसो गरेमा सम्पत्तिको सम्बन्धित व्यक्ति भएमा हकदावीसहित सम्पर्क गर्न सक्छन् ।