के ३० वर्षको उमेरमा मुटु रोगको जोखिम हुन्छ ?

काठमाडौँ – पछिल्ला केही वर्षयता हृदयाघातका घटना बढ्दै गएका छन् । यो रोग जुनसुकै उमेरका मानिसलाई लाग्न सक्छ। आजकल २० देखि ३० वर्ष उमेर समूहका मानिसलाई पनि हृदयघात हुने गरेको देखिएको छ ।

फिट देखिने मानिसलाई पनि हृदयघात हुने गरेको छ । नाच्दै, कसरत गर्दा, हिँड्दा हृदयाघातका कारण मानिसको मृत्यु हुने गरेको छ । तर प्रश्न उठ्छ कि यसको पछाडि कारण के हो ?

हृदयघातको मुख्य कारण मोटोपना, खराब जीवनशैली, उच्च रक्तचाप, मधुमेह आदि रोगबाट पीडित बिरामी रहेको एक अध्ययनले जनाएकाे छ । यस्ता बिरामीलाई हृदयाघातको जोखिम बढेको छ । ४५ वर्षको उमेरपछि पुरुषलाई हृदयघातको जोखिम हुने गरेको चिकित्सकहरू बताउँछन् भने ५५ वर्षको उमेरपछि महिलामा मुटुरोगको जोखिम हुन्छ ।

४५ वर्षको उमेरपछि भारी कसरत गर्नबाट जोगिनुपर्छ । ४५ वर्षको उमेर पछि, तपाईंले आफ्नो कसरत कम गर्नुपर्छ। किनभने अत्यधिक व्यायामले हृदयाघातको जोखिम बढाउन सक्छ।

उमेर बढ्दै जाँदा मानिसको काम गर्ने क्षमता घट्न थाल्छ । ४५ वर्षको उमेरपछि मानिसले आक्रामक व्यायाम वा व्यायाम गर्दा मुटु रोगको जोखिम निकै बढ्छ। जसका कारण मुटुले दोब्बर गतिमा रगत पम्प गर्छ । जसका कारण हृदयाघातको जोखिम बढ्छ ।

हृदयघात भएपछि के गर्ने ?

यदि तपाईंको अगाडि कसैलाई हृदयघात भएको छ भने, सबैभन्दा पहिले उसलाई समतल ठाउँमा सीधा सुताउनुहोस्। यदि व्यक्ति बेहोस भएको छ भने, पल्स जाँच गर्नुहोस्। यदि पल्स बिलकुलै महसुस भएन भने बुझ्नुहोस् कि व्यक्तिलाई हृदयघात भएको छ। किनभने हृदयघातमा मुटुको धड्कन बन्द हुन्छ, त्यसैले पल्स पत्ता लाग्दैन।

दुई–तीन मिनेटमा उनको मुटुलाई पुनर्जीवित गर्न आवश्यक छ, नत्र अक्सिजनको अभावमा उनको मस्तिष्कमा क्षति पुग्न सक्छ । यस्तो अवस्थामा हृदयाघात भएमा तुरुन्तै छातीमा मुक्का ठोक्नुहोस् । उसलाई होश नआएसम्म पिट्नुहोस्। यससँगै उनको मुटुले फेरि काम गर्न थाल्छ ।

अचेत व्यक्तिलाई तुरुन्त सीपीआर दिनुहोस्

यदि कोही बेहोस भएको छ र पल्स छैन भने, उसलाई तुरुन्तै आफ्नो हातले सीपीआर दिनुहोस्। सीपीआरमा मुख्यतया दुईवटा काम गरिन्छ। पहिलो भनेको छाती थिच्नु र दोस्रो हो मुखबाट सास फेर्ने जसलाई मुखबाट मुख श्वासप्रश्वास भनिन्छ। आफ्नो हत्केला पहिलो व्यक्तिको छातीको बीचमा राख्नुहोस्।

पम्पिङ गर्दा, एक हातको हत्केला अर्कोको माथि राख्नुहोस् र औंलाहरूलाई बलियो बन्द गर्नुहोस् र दुवै हात र कुहिनो सीधा राख्नुहोस्। त्यसपछि छाती पम्प गरेर छाती कम्प्रेस गरिन्छ। यसो गर्दा मुटुको धड्कन फेरि सुरु हुन्छ। हत्केलाले छातीलाई १-२ इन्चसम्म थिच्नुहोस्, यो एक मिनेटमा सय पटक गर्नुहोस्।