एआईले पाठेघरको मुखको क्यान्सर कसरी निको पार्छ ?

काठमाडौँ – क्वाड समिटपछि भारत, अमेरिका, अष्ट्रेलिया र जापानका राष्ट्र प्रमुखहरूले क्यान्सर मुनसटका लागि सम्बोधन गरेका थिए।

यस कार्यक्रममा भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले पाठेघरको मुखको क्यान्सरसँग लड्न आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) को सहयोगमा उपचार सुरु गर्ने घोषणा गरेका थिए । यससँगै अन्य देशलाई पनि ७५ लाख डलर सहयोगको प्रस्ताव गरिएको थियो ।

क्यान्सर विश्वभर अकाल मृत्युको प्रमुख कारण हो। अमेरिकन क्यान्सर सोसाइटीकाे अनुमान अनुसार सन् २०२४ मा क्यान्सरबाट २० लाखभन्दा बढी नयाँ केसहरू र ६ लाख ११ हजार ७ सय २० जनाको मृत्यु हुने सक्ने बताइएकाे छ । यी मध्ये, अधिकांश केसहरू स्तन, कोलोरेक्टल, फोक्सो र प्रोस्टेट क्यान्सरका हुनेछन्।

क्यान्सरको उपचारमा समयमै पत्ता लगाउनु धेरै महत्त्वपूर्ण छ। अहिले एआई अर्थात् आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स क्यान्सरको उपचारमा प्रयोग भइरहेको छ । क्यान्सर उपचारमा एआई को भूमिका के हो र भविष्यमा यसको सम्भावनाहरू के के छन् जानाैं ।

क्यान्सर के हाे ?

क्यान्सर एक यस्तो रोग हो जसमा शरीरका केही कोशिकाहरू द्रुत रूपमा बढ्न थाल्छन्। यो जीनको उत्परिवर्तनका कारण हुने आनुवंशिक रोग हो। ट्यूमरहरूले उपचारमा कस्तो प्रतिक्रिया दिनेछन् भनेर भविष्यवाणी गर्न गाह्रो छ। ट्यूमर भएका क्यान्सर रोगीहरूले एउटै उपचारमा फरक प्रतिक्रियाहरू हुन सक्छन्।

निजीकृत उपचार

प्रत्येक क्यान्सर रोगीको लागि व्यक्तिगत उपचार आवश्यक छ। डाक्टरहरूले बिरामीको अनुसार उपचार योजना बनाउँछन्। यसका लागि, रोगीको शरीरमा पाइने जीनोमिक असामान्यताहरू, प्रोटीन र अन्य पदार्थहरूको जानकारी प्रयोग गरिन्छ।

एआईले कति मद्दत गर्नेछ ?

आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको सहयोगमा उपचारलाई अझ राम्रोसँग व्यवस्थित गर्न सकिने डाक्टरहरूले बताएका छन् । आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको सही प्रयोग गर्न सके बिरामीको बाँच्ने दर अझै बढ्न सक्ने डाक्टरहरूको भनाइ छ । यसरी बुझ्नुहोस्, मृगौलामा ट्युमर छ भने सीटिएम सीटीएमआरआई (CTMRI) जानकारी खुवाउन सकिन्छ। यस बाहेक बिरामीको पूर्ण डाटा र उनको उपचार आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्समा फिड गरिन्छ जसले उपचारमा मद्दत गर्छ।

आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको सहयोगले उपचारको मूल्याङ्कनमा मद्दत गर्छ । यसका साथै चार्ट बोर्डको सहयोगमा बिरामीलाई कहिले डाक्टरकहाँ जाने र कुन परीक्षण कहिले गराउने भन्ने कुरा पनि समय समयमा स्मरण गराइरहन्छ । रोबोटिक वा ल्याप्रोस्कोपिक शल्यक्रियाका तस्बिरहरू संलग्न गर्न सकिन्छ जसमा आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्समार्फत अन्तरक्रियात्मक सुझावहरू दिन सकिन्छ।

यसबाहेक आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्समार्फत यी शल्यक्रियापछि भएका अनुसन्धानलाई हेरेर थप के राम्रो उपचार गर्न सकिन्छ भन्ने निर्देशन दिइन्छ । बिरामीको ढुङ्गाको शल्यक्रिया भएमा आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सले बिरामीलाई फेरि यस्तो नहोस् भनेर के गर्ने र के नगर्ने भन्ने सुझाव पनि दिन्छ ।

व्यक्तिगत उपचारमा एआईको भूमिका

एआई क्यान्सरको व्यक्तिगत उपचारको गतिमा धेरै सहयोगी साबित भएको छ। एआई क्यान्सर पत्ता लगाउन र उपचारदेखि ट्यूमर र तिनीहरूको वातावरण, लक्षण, औषधि खोज र उपचार प्रतिक्रिया र परिणामहरूको भविष्यवाणी गर्न सबै कुरामा प्रयोग भइरहेको छ। एआई ओन्कोलोजीको हरेक क्षेत्रमा प्रयोग भइरहेको छ।

भविष्यमा क्यान्सर उपचारमा एआईको भूमिका

ओन्कोलोजीको क्षेत्रमा आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको प्रयोग तीव्र गतिमा बढिरहेको छ। यद्यपि, अहिले यो प्रायः क्यान्सर निदान र स्क्रीनिंगको लागि प्रयोग गरिन्छ।

क्यान्सरको लागि स्क्रिनिङ सबैभन्दा राम्रो रोकथाम उपाय हो र एआईले यस दिशामा धेरै महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ। एआईले पूर्ण शरीर स्क्यान मेडिकल छविहरू बढाउन र विश्लेषण पछि रिपोर्टहरू उत्पन्न गर्न धेरै मद्दत गरिरहेको छ। एजेन्सीको सहयोगमा