कसरी गराइयो लेबनानमा पेजर विस्फोट ?

काठमाडौँ – लेबनानमा पेजरमा भएको शृंखलाबद्ध विस्फोटको विश्वभर चर्चा भइरहेको छ ।

१२ जनाको ज्यान गएको र करिब २८ सय घाइते भएको यस घटनापछि लेबनानी सुरक्षा अधिकारीहरूले इजरायलको गुप्तचर एजेन्सी मोसादले पेजरहरूमा धेरै थोरै मात्रामा विस्फोटक पदार्थ प्रयोग गरेको दाबी गरेका छन् ।

जसका कारण यी श्रृङ्खलाबद्ध विस्फोटहरू भएका थिए । घाइते हुनेमा धेरै हिजबुल्लाह लडाकु र लेबनानका लागि इरानका राजदूत पनि छन् । हिजबुल्लाहले यस हमलाको लागि इजरायललाई दोष दिएको छ र इजरायलविरुद्ध बदला लिने पनि बताएको छ ।

यसरी गराइयो विष्फोट ?

मिडिया रिपोर्टका अनुसार लेबनानी अधिकारीहरूले यस आक्रमणको तयारी धेरै महिनादेखि भइरहेको विश्वास गर्छन् । हिजबुल्लाहले ताइवानी कम्पनी गोल्ड अपोलोलाई करिब पाँच हजार पेजर अर्डर गरेको थियो । 

जो हालै लेबनान पुगेका थिए । ट्र्याक हुने डरले हिज्बुल्लाह लडाकुहरूले पुरानो शैलीका पेजरहरू प्रयोग गरिरहेका थिए । एक वरिष्ठ लेबनानी अधिकारीले इजरायलले यी पेजरहरू निर्माण गर्दा परिवर्तन गरेको दाबी गरेका छन् ।

अधिकारीका अनुसार मोसादले पेजरभित्र एउटा बोर्ड राखेको थियो, जसमा विस्फोटक पदार्थले चिन्ह लगाइएको थियो । यस बोर्डबाट पेजरहरूले कोड प्राप्त गर्ने बित्तिकै यी पेजरहरू विस्फोट भए । विशेष कुरा के छ भने पेजरमा लगाइएको बोर्ड यस्तो प्रकारको थियो कि यसलाई स्क्यानरमा समात्न निकै गाह्रो थियो ।

यसैबीच ताइवानको कम्पनी गोल्ड अपोलोले विज्ञप्ति जारी गर्दै विस्फोट भएका पेजर कम्पनीले नबनाएको जनाएको छ । यी पेजर युरोपेली कम्पनी बीएसीले निर्माण गरेको कम्पनीले जनाएको छ ।

युरोपेली कम्पनीसँग ताइवानी कम्पनी गोल्ड अपोलोको नाममा उत्पादनहरू उत्पादन गर्ने इजाजतपत्र छ । गोल्ड अपोलोका संस्थापक तथा अध्यक्ष चिङ–क्वाङले ताइपेईमा सञ्चारमाध्यमसँग कुरा गर्दै विस्फोट भएका पेजरहरू आफ्नो ब्रान्डको भए पनि आफूहरूले नबनाएको बताएका छन् । 

लेबनानका सुरक्षा अधिकारीले पेजरमा करिब तीन ग्राम विस्फोटक पदार्थ प्रयोग गरिएको बताएका छन् । यस घटनाको बारेमा इजरायलले हालसम्म कुनै बयान जारी गरेको छैन । हिजबुल्लाहले भने यसलाई आफूविरुद्धको सबैभन्दा ठूलो सुरक्षा उल्लङ्घन भएको बताएको छ ।

हिजबुल्लाहमाथि आक्रमणका धेरै भिडियो भाइरल भइरहेका छन् । यी भिडियोमा जो जहाँ भए पनि उनको पेजरमा अचानक विस्फोट हुन थालेको देखिन्छ । मानिसहरूले केही बुझेनन् र धेरै ठाउँमा मानिसहरू घाइते भेटिए । कोही बजारमा फलफूल र तरकारी किनिरहेका थिए भने कोही घुमफिर गरिरहेका थिए । अचानक भएको विस्फोटका कारण मानिसहरू पीडाले चिच्याउँदै गरेको देखिएको थियो ।

केही प्रारम्भिक रिपोर्टहरूले विस्फोटहरू पेजरमा जडान गरिएको लिथियम ब्याट्रीमा भएको बताएका थिए । वास्तवमा, हिजबुल्लाहले प्रयोग गरिरहेको नयाँ पेजरहरूले लिथियम ब्याट्रीहरू प्रयोग गर्छन्। यी ब्याट्री पड्किएर संस्थाका सदस्यहरू घाइते भएका छन् । जब लिथियम ब्याट्रीहरू धेरै तातो हुन्छन्, तिनीहरूले धुवाँ उत्सर्जन गर्छन् वा पग्ल्छन् । धेरै पटक, तिनीहरू अचानक विस्फोट र आगो समात्छन् ।

रिचार्जेबल लिथियम ब्याट्रीहरू मोबाइल फोनदेखि ल्यापटप र विद्युतीय कारहरूमा पनि प्रयोग गरिन्छ । यसले ५९० डिग्री सेल्सियस (११०० डिग्री फरेनहाइट) मा आगो समात्न सक्छ। एक रिपोर्टका अनुसार हिजबुल्लाहका पेजर ह्याक गरी त्यसमा विस्फोट गराइएको थियो ।

प्रारम्भिक जानकारी अनुसार, पेजरको सर्भर भङ्ग भएको थियो र यसमा कोड घुसाइएको थियो, जसले पेजरमा कार्यक्रम ओभरलोडिङको कारण बन्यो । जसले गर्दा डिभाइसमा ओभर हिटिङ समस्या भयो र यसमा जडान गरिएको लिथियम ब्याट्री विस्फोट भयो ।