विवाहित दम्पतीले गराउनै पर्ने स्वास्थ्य परीक्षण के के हुन् ?

काठमाडौँ – हिन्दु परम्परा अनुसार कुनै पनि विवाह अघि सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा दुलहा र दुलहीको राशिफल मिलाउनु हो। मानिसमा जति धेरै गुण हुन्छ, त्यति नै सुखमय जीवन र सम्बन्ध बलियो हुने विश्वास गरिन्छ । तर एक अध्ययनका अनुसार बच्चा जन्माउनुअघि विवाहित दम्पतीले एकपटक थैलासेमिया परीक्षण गराउनु पर्ने बताइएकाे छ ।

थालासेमिया एक आनुवंशिक रोग हो, जुन आमाबाबुबाट छोराछोरीमा पनि सर्न सक्छ। धेरै आनुवंशिक रोगहरू छन् जुन आमाबाबुबाट बच्चाहरूमा सार्न सकिन्छ। तसर्थ, विवाह अघि वा कम्तीमा बच्चाको योजना अघि एक पटक मेडिकल टेस्ट गराउनुपर्छ।

हाम्रो जीवनको खुसीलाई कहिल्यै ग्रहण नहोस् भन्ने सुनिश्चित गर्नका लागि विवाहपूर्व केही स्वास्थ्य जाँचहरू अर्थात् विवाहपूर्व केही स्वास्थ्य जाँचहरू पनि उत्तिकै महत्त्वपूर्ण हुन्छन्। यी जाँचहरू दुलही र दुलहीको स्वास्थ्यको लागि मात्र होइन तर तिनीहरूको भावी पुस्ताको स्वास्थ्यको लागि पनि महत्त्वपूर्ण हुने अध्ययनले जनाएकाे छ ।

विवाहपूर्व चेकअप किन महत्त्वपूर्ण छ ?

उत्तर- विवाहपूर्व विवाहपूर्व स्वास्थ्य परीक्षण गराउनुले महिला र पुरुषको स्वास्थ्य समस्या पहिचान गर्न मद्दत गर्छ। यसबाहेक यी परीक्षणको सहायताले दुवै परिवारको आनुवंशिक रोग र कुनै पनि प्रकारको संक्रमण पत्ता लगाउन सकिन्छ।

यदि तपाईं र तपाईंको पार्टनर स्वस्थ हुनुहुन्छ र कुनै मेडिकल इतिहास छैन भने, यो अझै पनि लाभदायक छ कि विवाह अघि यो परीक्षण गर्न सकिन्छ किनभने यसले भविष्यमा बच्चाहरूको स्वास्थ्यमा सम्भावित जोखिम र नकारात्मक प्रभावहरू पहिचान गर्न सक्छ।

प्रश्न- विवाह अघि कुन परिक्षा गर्नु उचित हुन्छ ?

उत्तर- विवाह कसैको लागि जीवनको नयाँ सुरुवात हो किनभने विवाहपछि पति-पत्नीले नयाँ परिवारको जग बसाल्छन्।त्यसैले आगामी पुस्तालाई स्वस्थ र तन्दुरुस्त बनाउन केही स्वास्थ्य परीक्षण आवश्यक हुन्छ ।

सिकल सेल एनीमिया परीक्षण

सिकल सेल एनिमिया एक आनुवंशिक रोग हो। यो आमाबाबुबाट बच्चाहरु मा सर्छ। दुईवटा सिकल सेल जीन भएका व्यक्तिहरूले एकअर्कासँग विवाह गर्नु हुँदैन किनभने यदि आमाबाबु दुवैमा यो रोगको जीन छ भने, यो उनीहरूको बच्चाहरूमा सर्ने सम्भावना बढ्छ।

आनुवंशिक परीक्षण

मुटुरोग र मधुमेह जस्ता रोगहरूमा पनि जीनले ठूलो भूमिका खेल्छ। स्वस्थ जीवनशैली अपनाएर यी रोगहरूबाट केही हदसम्म बच्न सकिन्छ तर परिवारमा मधुमेह, उच्च रक्तचाप, मुटुसम्बन्धी रोगको इतिहास छ भने समयमै यो रोगको शुरुवात नियन्त्रण गर्न सकिन्छ भनेर जान्न जरुरी छ ।

थैलासेमिया परीक्षण

दम्पतीमा थ्यालेसेमियाको जीन पत्ता लगाउन यो परीक्षण गराउनु आवश्यक छ किनभने थ्यालेसेमिया आमाबाबुबाट बच्चाहरूलाई वंशानुगत रोग हो। यो रोगले शरीरका अंगहरूमा अक्सिजन पुर्‍याउने रगतको क्षमतालाई असर गर्छ। यदि आमाबुवा दुवै थैलासेमिया मेजरबाट पीडित छन् भने बच्चालाई मेजर थालेसेमिया हुने सम्भावना बढ्छ।

हेपाटाइटिस बी र सी परीक्षण

बिहेअघि हेपाटाइटिस बी र सी परीक्षण गराएमा भविष्यमा हुने समस्याबाट बच्न सकिन्छ । उदाहरणका लागि, यदि एक पार्टनर हेपाटाइटिस बीबाट पीडित छ भने, अर्को पार्टनरलाई पनि शारीरिक सम्बन्धले संक्रमण हुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा गर्भावस्था योजना गर्दा के सावधानी अपनाउनु पर्छ वा गर्भावस्थाको योजना कहिले गर्ने भनेर जान्न यो परीक्षण गराउनुपर्छ।

रक्त समूह अनुकूलता परीक्षण

यो परीक्षणले हाम्रो रक्त समूह अर्को जीवनको लागि उपयुक्त छ वा छैन भन्ने बुझाउँछ। यो परीक्षण मार्फत, तपाईंको र तपाईंको पार्टनरको RH कारक निर्धारण गर्न सकिन्छ, जुन स्वस्थ बच्चाको लागि महत्त्वपूर्ण छ। यदि यी अवस्थाहरू मेल खाएनन् भने बच्चा योजनामा ​​​​समस्या हुन सक्छ। यो समस्या दोस्रो सन्तानको लागि झनै हानिकारक साबित हुन सक्छ। यसले स्वत: प्रतिरक्षा अवरोध निम्त्याउन सक्छ, जसमा गर्भवती महिलाको रगतमा उपस्थित एन्टिबडीहरूले बच्चाको रक्त कोशिकाहरूलाई नष्ट गर्न थाल्छ।

आनुवंशिक रोग आमाबुवामा रोग लागेमा आफ्नो बच्चालाई पक्कै पनि त्यो रोग लाग्ने विश्वास रहेको छ । बालबालिकामा आनुवंशिक रोग लाग्ने सम्भावना ४० देखि ५०% मात्रै हुन्छ र यसलाई राम्रो जीवनशैली र खानपानबाट पनि कम वा पूर्णतया हटाउन सकिन्छ।

विवाहपूर्व स्वास्थ्य परीक्षणले तपाई विवाहको लागि योग्य हुनुहुन्छ वा छैन भन्ने कुनै अर्थ हुँदैन। यो विवाहको लागि योग्यता परीक्षण पनि होइन। यो तपाईको भावी पुस्तालाई सम्भावित खतराहरूबाट जोगाउने प्रयास मात्र हो, ताकि तपाईका बच्चाहरू धेरै आनुवंशिक रोगहरूबाट बच्न र स्वस्थ रहन सहयाेग पुग्ने अध्ययनले उल्लेख गरेकाे छ ।